DSCN6366 (Kopiowanie)

Pwglyl .Wiata Istot iywyth i Ich klasyfikacja

wówczas z

t dającą zazwyczaj trwałe kalectwo.

doprowadza często do ślepoty. Szczególnie niebezpieczne jest zakażenie płodu wewnątrz organizmu matki: jeżeli matka jest nosicielką toksoplazmy (co często przebiega bezobjawowo), to pasożyt ten może przedostać się przez łożysko, uszkadzając mózg rozwijającego się dziecka. Dzieci rodzą się

Szereg gatunków sporowców powoduje groźne choroby zwierząt Na przykład kokcydioza drobiu wywoływana jest przez pasożyty z rodzaju Coccidiomorpha. Inne spomwce pasożytują u bezkręgowców, ryb. płazów, gadów, a także ssaków i ptaków.

7.4 3.1.3. Klasa: sporowce parzydełkowe (Cnidosporidia)

Liczy ona około 250gatunków pierwotniaków pasożytniczych o skomplikowanym i niedokładnie poznanym cyklu rozwojowym. Pasożytują głównie w organizmach ryb i owadów, powodując groźne choroby zwierząt hodowlanych: żółtaczkę pstrągów (pierwotniak Chloromyyum trutlae), kołowaciznę pstrągów (Mmosoma cerebralis). pebrynę jedwabników (Nosema bombycis) i pszczół (Nosema apis). Gatunków chorobotwórczych dla człowieka nie znamy. Cały rozwój przebiega w jednym żywicielu. Rozpoczyna się on małym pełzakiem, zaś kończy powstawaniem spory, w której zawarty jest pełzak. Spora jest bardzo charakterystyczna, składa się bowiem z kilku komórek, z których tylko jedna - właśnie ów pełzak - zdolna jest do dalszego życia; pozostałe komórki giną. Wśród tych ginących są bardzo interesujące tzn. kapsułki biegunowe, zbudowane - podobnie jak parzydełka jamochłonów - ze spiralnie zwiniętej nici. Pod wpływem soków trawiennych żywiciela nić wynicowuje się, przytwierdza zarodnik do ściany jelita gospodarza i umożliwia wyjście pełzaka.

7.4.3.1.4. Klasa: korzenionóżki (Rhizopoda)

Pierwotniaki należące do tej klasy nie mają określonego kształtu ciała. Ich pojedyncze komórki zmieniają kształt w trakcie ruchu, zaś ruch ten odbywa się na zasadzie przesuwania półpłynnej masy cytoplazmy. Przesuwający się po podłożu pełzak czyli ameba (Amoeba) - ryc. 7-39 - wysuwa cytoplazmatyczne wypustki, zwane nibynóżkami —►

nibyrettkl

(pseudopodia). Wypustki te mają najróżniejszy kształt: mogą być płatowate (lobopodid), nitkowate (filopodia) lub siateczkowate (reticulopodia).

Cytoplazma powoli przelewa się do nibynóżek, _ cząstka

przemieszczając się z czasem do nich całkowicie i w ¹ P^c*"^mc"*

ten sposób pełzak przesuwa się. Dlatego też ruch taki, jak opisany, określono mianem ruchu

(ameboidalnegol. Poruszają się nim

także pewne komórki zwierząt tkankowych, np. białe

krwinki człowieka. Ruch pełzako waty jest możliwy ^R>^c-⁷'³⁹Scheim budow> P^{clzflka IJD>}'

dzięki specyficznej strukturze cytoszkieletu - nagromadzeniu tuż pod błoną komórkową powiązanych z nią białek kurczliwych.

Pseudopodia służą także do odżywiania: napotkana cząstka pokarmowa (ryc. 7-39). np. inny pierwotniak, otoczona zostaje wysuniętymi w tym kierunku pseudopodiami, następnie przesuwającą się do nich cytoplazmą. Powstaje wodniczka fagocytarna, z którą łączy się wakuola pokarmowa; zawarte w niej enzymy trawienne rozkładają sfagocylowanącząstkę, zaś niestrawionc resztki wędrują w wodniczcc przez cytoplazmę na zewnątrz i pozostają po przesunięciu się pełzaka na podłożu.

Znamy szereg pełzaków bytujących w organizmie człowieka. Nąjwiększc znaczenie ma groźny pasożyt pełzak czerwonki (Entamoeba husiolyiica). Trofozott tego pierwotniaka bytuję w jehcM grubym człowieka pod dwiema postaciami: jako posiać duża (wielkość 20-60 |un) i nfc< I

Posłać duża wydziela enzymy proteolityczne, które trawią ścianę jelita, powodując