DSCN6378 (Kopiowanie)

7. Przegląd świata Islol iywych i ich klasyfikacja 73

(1870-1919, Nagroda Nobla 1919) doprowadziły do powstania nauki o odporności - serologii (obecnie gałąź immunologii). Bordet odkrył też pałeczką kr/tuśca. W badaniach nad odpornością duże zasługi położył Paul Ehrlich (1854-1915. Nagroda Nobla I90S); badacz ten uważany jest także za ojca chemioterapii, ponieważ jako pierwszy wykrył skuteczne działanie pewnych środków chemicznych przeciwko drobnoustrojom w organizmach chorych (leczenie kiły arsenobenzenem). Największy przełom w leczeniu zakażeń bakteryjnych nastąpił jednak po wprowadzeniu sulfonamidów i antybiotyków (penicyliny). Sulfonamidy wprowadził do terapii niemiecki lekarz Gerhard Domagk (1884-1964) w toku 1934 (Nagroda Nobla 1939). Lecznicze znaczenie penicyliny odkrył lekarz angielski Aleksander Fleming (1881 -1955) w 1928 roku; wraz z lekarzem australijskim Howardem Florcy‘cm (1898-1968) i angielskim chemikiem Ernestem Borisem Chain’em (1906-1979) wprowadził penicylinę do arsenału leków, ża co wszyscy trzej otrzymali Nagrodę Nobla w 1945 roku.

Za ojca wirusologii uważa się Rosjanina Dymitra J. Iwanowskiego (1864-1920; profesor Uniwersytetu Warszawskiego od 1901 r.), który w 1892 roku odkrył, że zarazek mozaiki tytoniowej przesącza się przez najdrobniejsze filtry bakteryjne. Wkrótce to samo zjawisko stwierdzono w stosunku do zarazka pryszczycy (m.in. Friedrich A.J. Lóffier, 1852-1915, odkrywca maczugowca błonicy i pałeczki nosacizny).

Nazwę “riketsje” nadano dla uczczenia nazwiska Howarda Taylora Rickcłtsa (Stany Zjednoczone, 1871-1910), któiy odkrył tę grupę drobnoustrojów (konkretnie - riketsję gorączki plamistej Gór Skalistych i meksykańskiego tyfusu tabardillo). W badaniach chorób riketsjowych piękną kartę ma również Polska: Rudolf Stefan Jan Weigl (1883-1957) zidentyfikował riketsję duru plamistego (Rickeisia pimazekii) i opracował skuteczną szczepionkę przeciwko tej chorobie. Weigl - choć z niemieckiej rodziny - podczas okupacji hitlerowskiej nic podpisał volkslisły, zaś w jego laboratorium znalazło schronienie przed tenorem hitlerowskim wielu żołnierzy Armii Krajowej.

Znajomość etiologii chorób wywoływanych przez pierwotniaki zawdzięczamy takim badaczom, jak Ronald Ross (1857-1932, Nagroda Nobla 1902) - odkrywca roli komarów w przenoszeniu malarii, czy David Bruce (1855-1931) - odkrywca świdrowców (a także pałeczki maltańskiej - Brucella melilensis).

Z polskich mikrobiologów na szczególną uwagę zasługują - poza wspomnianym już Weiglem -tacy badacze, jak Leon Cienkowski (botanik, 1822-1867), Adam Prażmowski (1853-1920, niezależnie od M. Beijerincka odkrył bakterie brodawkowate), Marceli Nencki (1847-1901, odkrył anaeroby). Odo Bujwid (1857-1942, lekarz, właściciel pierwszej w Polsce wytwórni szczepionek, która podczas II wojny światowej zasłużyła się w zwalczaniu duru plamistego wśród ludności polskiej), Jan Danysz (1860-1928), Jan Nowak (1865-1946, lekarz medycyny i weterynarii, premier Polski w 1922 r„ wprowadzi! nazwę „mykoplazmy”), Ludwik Hirszfeld (1884-1954, odkrywca pałeczki duru rzekomego C, współtwórca nauki o grupach krwi, jeden z twórców polskiej immunologii) i wielu innych.

Literatura dodatkowa

1.    Kulińska Z.: Wirus HIV - budowa molekularna, atak, możliwości ochrony. Secesja 1992.

2.    Kruif Paul de: Łowcy mikrobów. PZWL Warszawa 1956.

3.    Kruif V. de: Vódka nauki ze śmiercią. Warszawa 1959.

4.    Kruml J., Miller J.: Życic bez drobnoustrojów, Warszawa 1979.

5.    Kunicki-Goldfmger W.J.: Wszystko zaczęło się od bakterii. Warszawa 1981.

6.    Kunicki-Goldfinger W.J.: Życie bakterii. PWN Warszawa 1975.

7.    Dermck A.: Grzyby. Warszawa 1983.