DSCN6383 (Kopiowanie)

7. PrsttfąJ Mata istot iywych i Ich klasyfikacja 79

rodnłostan

trzonek

archegonałny

- czopok

_? wloozko

zarodniki * potystom zorodnla

ryzotóy.

Ryc. 7-55. Cykl rozwojowy mchu: w kółkach obrazy w powiększeniu mikroskopowym.

I - hnploidalne zarodniki; 2,3 - kiełkujące splątki;

4 i 7 - gametofity; 5 - plcmnia: 6 - plemnik; S - rodnia z komórką jajową; 9 - szczecinka sporofitu (powstałego z zygoty); 10 - puszka zarodnionośna (JD).

Ryt. 7-54. Schematy budowy przedstawicieli dwóch głównych klas mszaków: po lewej wątrobowca (np. poroslnicy), po prawej - mchu (np. plonnika) (JD).

pojedyncze chloroplasty zawierające pirenoidy), z paprotnikami (sporofit - wyrastający z gametofitu - ma u nasady tkanką twórczą, dzięki czemu stale rośnie), natomiast przemiana pokoleń przebiega typowo dla mszaków. Niektóre komórki glewików zawierają symbiotyczne sinice.

Najliczniejszą grupę mszaków stanowią mchy (Bryopsidą), liczące około 15 000 gatunków. Schemat budowy mchu przedstawia rycina 7-54. Gametofit mchów składa się z nitkowatego, zielonego splątka, w którym często można wyróżnić organ łodygokształtny (kaulidium), organy liścioksztaltne (filidia) i - mocujące gametofit do gleby - ryzoidy. U mchów właściwych czyli prątnikowców wyrastający z gametofitu sporofit składa się z łodygowatej szczecinki (seta) i zarodni. Zarodnia zamknięta jest wieczkiem i nakryta czepkiem. Gdy zarodniki dojrzeją, czepek odpada, odsłaniając otwór zwany peryslomem i zaopatrzony w ząbki, które reagują na zmiany wilgotności powietrza: gdy pada deszcz, uniemożliwiają wysypywanie się zarodników, zaś gdy jest sucho, wyprostowują się i opuszczające puszkę zarodniki mogą być roznoszone przez wiatr.

Mchy zaliczamy do tzw. roślin pionierskich; mogą one - podobnie jak porosty - zasiedlać środowiska bardzo ubogie, rozpoczynając procesy tworzenia gleby. Z pokładów mchu torfowca (Sphagnum) powstaje torf.

Gromada: Paprotniki (Pteridophyta)

Poczynając od paprotników, główną liczebnie grupę roślin możemy określić mianem organowców (Cormophyia) lub roślin naczyniowych (Tracheophyta) ; zaliczymy do nich paprotniki i rośliny nasienne. Organowce wytwarzają typowe narządy (organy) roślinne: łodygę, liście i korzenie. W łodydze wszystkich roślin naczyniowych wyróżnić można cześć korowa i walec osiowy: wewnątrz walca występują tkanki przewodzące: łvko i drewno.

Przyjęty przez nas podział gromady paprotników przedstawiono w tabeli 7-XI. Muszę jednak podkreślić, iż szereg autorów podnosi poszczególne klasy w gromadzie paprotników do rangi oddzielnych gromad.

Paprotniki - których na Ziemi żyje obecnie około 11 tysięcy gatunków - charakteryzują się przemianą faz jądrowych i związaną z nią przemianą pokoleń; pokoleniem dominującym jest sporotii.

i i samożywnym (a więc nastąpiło juk gdyby odwrócenie ról - jeszcze u mszaków krótko żyjący sporofit odżywiał się "pasożytniczo** w stosunku