DSCN6397 (Kopiowanie)

f. Przegląd świata istot fytffch I Ich klasyfikacja 97

Takie powstawanie gametofitu żeńskiego jest charakterystyczne dla ok. 70% gatunków roślin okrytozalążkowych.

stanowią glówkeprecika (ryc. 7-66). Zawarte w woreczku komórki macierzyste pyłku (czyli komórki macierzyste mikrospor) dzielą się mejotycznie, dając haploidalne mikrospoiy; podział mitotyczny jądra każdej z mikrospor prowadzi do powstaniaziarna pyłku, czyli młodego mikrogametofitu (gametofitu męskiego). Tak powstałe ziarno pyłku posiada dwa jądra komórkowe: większe jądro wegetatywne (łagiewkowe) i mniejsze jądro generatywne.

Gdy ziarno pyłku upadnie na znamię słupka, kiełkuje, 1 wytwarzając łagiewke pyłkowa, która rozpuszcza komórki f g fl

szyjki słupka i wrasta poprzez szyjkę słupka do zalążka (ryc. 1 ^ J

7-68). W łagiewce jądro generatywne dzieli się i wytwarza —-komórka

dwie gamety meskie. Są one homologiczne do plemników. ® generatywna j

choć pozbawione wici. Ziarno pyłku z wykształconą łagiewką damo pyłku

Ryc. 7-68. Powstawanie gametofitu męskiego (kolejne rysunki I - 4 przedstawiają przekształcenia ziarna pyłku i wzrost łagiewki

i dwiema gametami stanowi dojrzały gametofit roślin oloytonasicnnych (iyc. 7-68).

Łagiewka pyłkowa dociera do ośrodka zalążka i wówczas następuje uwolnienie obu plemników. Jeden z nich łączy sie z komórka jajowa i powstaje diploidalna zygota. Z zygoty rozwinie sie zarodek. Jadro drugiej komórki plemnikowej łączy sie z diploidalnym iadrem komórki centralnej woreczka zarodkowego, w związku z czvm powstąie diploidalna komórka, z której rozwinie sie bielmo. Ten proces określa się mianem podwójnego zapłodnienia.

Bielmo (endosperm) gromadzi substancje zapasowe, które będą potrzebne do wzrostu zarodka. W odróżnieniu

od nagonasiennych, tworzenie bielma u okrytonasiennych pyłkowej; jg - jądro komórki generatywnej; połączone jest z zapłodnieniem. Jest to znaczna oszczędność jp - jądro plemnikowe; jw - jądro komórki energii: substancje zapasowe magazynowane są dopiero wegetatywnej (JD). wtedy, gdy są naprawdę potrzebne dla powstałego zarodka.

Gdy w zalążku powstają zarodek i bielmo, _pyłe|( —

osłonki zalążka przekształcają sie wlupine nasienna: jl» 1 bgiewka

z zalążka tworzy się nasienie. Łupina chroni P>*^<owa

oczywiście nasienie przed uszkodzeniem, ale także f—|—

powstawanie owocu v

owoc j

może przyczyniać się do rozsiewania (gdy np. ⁸¹ / \

zaopatrzona jest w haczyki, przyczepiające nasiona V J

do sierści zwierząt).

•' rwuołaiusnb

Nasienie składa się zatem z łupiny, tkanki zapasowej (którą może być bielmo) i z zarodka. U niektórych roślin powstaianasiona bezbielmowe:

ii iii

h. ssr

bielmo zostaje zużyte w procesie formowania zarodka, zaś substancje zapasowe gromadzone są w liścieniach (np. u fasoli).

Iftyc 7-69. Cykl rozwojowy okrytonasiennych (objaśnienia | tekkic); gm - gametofit męski; gż - gamciolit żeński (JD).