Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (130)

... lMł-»W .

M*dul RraatL. fotomfu. IW?

postawy beznamiętnego badacu Ife* Gojawiczyńskiej rządzą prawa d)łUq i pełnego współczucia szarwlm dbcfe wieka — kimkolwiek by byŁ < Graniczny chvakter — pny ayaj*

(o granico bądź z realizmem Mxteqt bądź z powieściopisaniweni pofdnjt zwłaszcza w odmianie młoda** bądź wreszcie / pamiętnik ■U— -a chuje także wiclcszośd spoWd kaw wówczas, a bardziej niż cykl Gojni* skiej typowych powieki o dwenm szkolnej młodości i procesach dojarw nia. Bardziej typowych, oporódątk wiem o losach jednego ty lko Wata a jest nim. tradycyjnie, pntdwni pici męskiej.

Należą tu m.in. takie u»«y )4 -znakomita w swej stylizacji u damm li wc/CMiomlodzieńczamentalwtf.ipr- I tym najhardziej bodaj wlymałjama I angażująca czytelnika emocjom* - I Idy logi a Zygmunta NowakoMbegcl^ I

_\lądck Dobrej Nadziei (1931) i JbMa I

(1935). czy też dwa cykle Michała Rusinka: Burza nad bndam IBS I i Człowiek z bramy (1934) oraz Pluton z Dzikiej Łąki (1937) i Ziamt mdm I płynąca (1938). pny czym pierwszy z nich zwraca uwagę mespodofewja połączeniem lypowośd realizmu społecznego z ..nietypowością” pcw popularnej: chodzi o naglą przemianę losu bohatera, po trosze amerykańskiego stereotypu. ,j. pomywać za — milionerenT. przy /achom wszakże odpowiednich proporcji. Należą tu wreszcie — już nie krypto** graficzne czy aulobiografizującc. jak powieści Nowakowskiego i RuiinlŁkn jawnie pamiętnikarskie — Szczenięce lala (1934) Melchiora Watkom książka przepojona poczuciem komizmu i anegdoty zmem, z którymi lyttoŁy i Słonimski mogliby współzawodniczyć, a jednocześnie — \uno»iąea pełs liryzmu, ale i trzeźwego poczucia rzeczywistości, pożegnanie kresowej tak*) ; ziemiańskiej.

Jako studia psychologiczne na plan pierwszy wysuwają się tu jtdail m utwory, a mianowicie dwie powieści rozwojowe: Ma lat 22 (1936) Tsfcuffl 312 Peipera i Niebo w płomieniach (1936) Jana Parandowstocgo (obydwie uluujP

MAM ftfforiO, StoflNfft fara. w>d 3, Melchior Watkowici, taofnfii oŁ IW taoN 193$. oUwŁa. pn>J. Tiłlcuu Gronowski nwhttfmcró* na ile luż przedwojennej Galicji, która Uleczęstodoturcub Kmitów prozie lal trzydziestych). Wiele różnic dzieli je od siebie: kmżtj rręcn jest ambitmcjs/j i formalnie, i psychologicznie. zwłaszcza dzięki non analizom procesu dojrzewania płciowego, zaopatrzonym nawet w opisy o* emtjc/nych... Co jednak obydwie le powieści łączy ze tobą. lo położenie ■mb bynajmniej me na ów proces, lecz aa — głęboko nurtujące ich kfelfffe - problemy filozofii życia, posuwy światopoglądowej, autotoeacji.

Są to jak gdyby dwie modelowe analizy: młodzieńczego, ponoszącego urutą dpfc. maksymslizmu etycznego — u Peipera; klasycznego przypadku sMocktt) umty wiary — u Parandowskitfa W obydwu wypadkach ourny bnyiMM z bohaterami o naturach refleksyjnych. autaaaaJiiycznydL »Krych intelekt przeważa nad sferą emocjonalną. Ta powaga i pryncypia!* nh młodości stanowili pewne nosom w rozwoju EotwickJuflfsroman DiafeertotecM. Nosom znamienne dla lileratory środkowych i późnych lit

njdmtyth. JM