filozofia egzamin1

f

_po*^«ania

a potem

liefctóre dzia^ lialy się dw,e I zagadnienia

ty prawd do. irzyrodzonyni powiedzi, od (miarkowany gdy zostały

Jak dowieść lazło dowód aki jest sto-.■yjnie (Eriu-wyk z Char-ytano także, i wola Bola

alektycznie, i Roscelina do zaprzc-aski i prze-

:zu prawie metodolo-dź pocbo-ja filozofii ne i inne lizmu niż

brzmiało: tradycji: lny przez le aż do Izydora,

I podział

pneka-za pr*** .kretach

casticorum Bernarda) i podręczniki mądrości życiowej (przykład główny: Polycraticus Jana z Salisbury).

6. Filozofia historii występowała niekiedy obok etyki. W średniowieczu historia “ grała tej roli, do której przyzwyczaiły czasy nowożytne. Jednakże raz po raz powstawały konstrukcje historiozoficzne. Uczoną historiozofię dał Otton z Freisingu (De duabus cMtatibus, w ostatniej księdze swej Kroniki), który kontynuował poglądy Augustyna, ale jego dualizmowi historycznemu dał interpretację inspirowaną przez walkę papiestwa i cesarstwa. Konstrukcję historiozoficzną innego typu, symboliczną i apokaliptyczną, pogardzaną przez uczonych, ale szerzącą się wśród sekt religijnych, wytworzył Joachim de Fioris.

zasobu wiedzy, a więc w początkach średniowiecza.

, S'¹ .dnienie wartości nauki świeckiej. Pytanie, czy posiada ona wartość sama ^bywało zaprzeczane przez wielu myślicieli tego okresu, którzy uważali ją jedynie

I¹* Mżebńicę teologii" (Piotr Oamiani, Bernard z Clairvaux i inni). Również i drugie I *" _czy posiada wartość jako służebnica teologii, było zaprzeczane przez niektórych 1 *~wvwvch teologów (np. Walter od św. Wiktora).

I^,J; zagadnienie uniwersaliów. Odpowiedzi pierwotnie krańcowe, w duchu rady-| _lthy> realizmu, potem radykalnego nominalizmu, szły pod koniec okresu ku umiarkowaniu rozwiązaniu. Podłożem tego logicznego zagadnienia był pogląd metafizyczny na I -mu bytu: czy istnieją inne jeszcze przedmioty poza jednostkowymi ? Panteiści, jak Eriu-—u. i platonicy, jak Bernard z Chartres, rozwijali idealistyczną koncepcję bytu, ale pod tcokc okresu zostali w mniejszości.

4.    Zagadnienia psychologiczne. Głównym zadaniem psychologicznym, jakie sobie stawiało wczesne średniowiecze, było zestawienie funkcyj umysłu. Nie wypływało zresztą irainteresowań ściśle psychologicznych; opracowywali je głównie mistycy, aby wskazać drogę, jaką umysł ma przejść, by dosięgnąć Boga. Na polu tym pracowali zarazem mistycy pantfistyczni, jak Eriugena, i teistyczni, jak wiktorianie.

5.    Etyka we wczesnym średniowieczu rzadko była uprawiana naukowo, a wtedy była pojmowana jako oddzielna nauka, nie zaś jako część systemu filozofii. Nie miała jeszcze określonego typu i metody; XII wiek wydał zarówno etykę filozoficzną (główne dzieło: Stito te ipsum Abelarda), jak traktaty mistyczno-ascetyczne (np. Sermones in canticum

POJĘCIA I TERMINY

Nie miały we wczesnym okresie średniowiecza nic z tego bogactwa przesubtełnych rozróżnień ani też tej schematyczności, jaką znamy z późniejszych jego stuleci; wczesnych scholastyków, w przeciwieństwie do późniejszych, cechował właśnie osobisty zasób pojęć i sposób wyrażania myśli. Terminologię filozoficzną czerpali z dwóch źródeł: z Augustyna i Boecjusza; od pierwszego brali terminologię Ojców, zależną głównie od plato-nizmu, od drugiego — przede wszystkim terminologię Arystotelesa. I mieli do rozporządzenia spory zasób terminów, jakie scholastykom mogły być potrzebne; np. w tak trudnej do wyrażenia w duchu chrześcijańskim sprawie, jak stosunek Boga i stworzenia (który ma być pojęty teocentrycznie, ale nie panteistycznie), już w najpierw szych czasach, około

_~U'I