Geografia turyzmu5

ii: n / iijm i>i|M x Im owunti* lin ystyr/.iir

•    koniplcmonliii inłśó (wzajemna zależność),

•    substylucyj ilość (zastępowalność jctlncj usługi pizrz inne),

•    wewnętrzna dysproporcja w poziomie i jakości usług (jako efekt następ-slwa komplemcntarności i substytueyjności),

•    zróżnicowany popyt,

•    mniejszy stopień (w porównaniu z przemysłem) podatności na innowacje,

•    obecność konsumenta,

•    abstrakcyjny charakter,

•    funkcje społeczne,

•    powiązania z innymi formami działalności gospodarczej,

•    rynkowy charakter,

•    duże znaczenie tzw. rynku nabywcy (a nie producenta).

Z przedstawionego zestawienia wynika, że co prawda niektóre cechy usług turystycznych są wspólne również dla innych typów usług, to jednak część z nich różni je zasadniczo, np. abstrakcyjny charakter i obecność konsumenta różnią usługi turystyczne od usług, które polegają na przekazywaniu klientowi wyprodukowanego wcześniej przez przemysł towaru w postaci materialnej.

Szczególne znaczenie w zagospodarowaniu turystycznym ma tzw. baza ma-leiiiilna turystyki [Rogalewski 1974, 12-13], która dzieli się na bazę:

•    noclegową,

•    żywieniową (gastronomiczną),

•    komunikacyjną,

•    towarzyszącą.

Spośród wymienionych rodzajów bazy materialnej turystyki szczególne zna-t /cnie mają obiekty związane z usługami noclegowymi, a przede wszystkim usługi hotelowe. Kola pozostałych rodzajów bazy materialnej turystyki jest nieco mniejsza, a część z nich służy nie tylko turystom.

6.2. USŁUGI HOTELOWE (NOCLEGOWE)

Przez pojęcie usługi hotelowej (lub hotelarskiej) rozumie się „zespół świadczeń i usług zaspokajających podstawowe potrzeby bytowe jednego człowieka przebywającego w ciągu jednej doby poza swoim gospodarstwem domowym” [Konsewicz, Grabowski 1980, 221. Nieco inaczej „usługi hotelarskie” definiuje U. Mitka-Karandziej 11993, 1041, według której moża wyróżnić następujące znaczenia tego terminu:

(1)    „Usługa hotelarska jest świadczeniem usług składających się z czasowego wynajmu podróżnym umeblowanego pokoju (lokalu mieszkalnego) lub miejsca w takim pokoju (lokalu) oraz iiNlug z tym związanych”.

(2)    „Usługa hotelarska lo zespól działań osób zatrudnionych w zakładzie hotelarskim przy wykorzystaniu specjalnie do tego celu przystosowanych urządzeń hclinieziiycli: składa się / wielu Swladi /« n /wią/anych z /upewnieniom podsta wnwydi potrzeb bytowych, tukhli juk

•    zakwaterowanie,

•    żywienie,

•    rozrywek zapewniająeyeh zaspokojenie potrzeby kultury fizycznej i duchowej,

•    opieki nad zdrowiem".

Wspomniana autorka dzieli usługi hotelarskie na: podstawowe, uzupełniają i r, dodatkowe i towarzyszące.

/.godnie z prawem polskim pojęcie „usługi hotelarskie” oznacza „krótkotrwali. ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc namiotowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie usług z tym związanych” [Ustawa o usługach turystycznych z dnia "» sierpnia 1997 r„ art. 3, pkt. 8].

bo jęciem zbliżonym do terminu „usługa hotelowa” jest baza noclegowa. Nu nilowa Organizacja Turystyczna [Terminologia turystyczna... 1995, 14] definiuje bazę noclegową jako „obiekt noclegowy, który oferuje podróżnemu nocleg w pokoju lub innym pomieszczeniu, przy czym liczba oferowanych miejsc musi być większa niż pewne określone minimum, a ponadto nie chodzi o zakwaterowanie pojedynczej rodziny; wszystkie miejsca w obiekcie muszą podlegać jednolitemu /tii/ądowi na zasadach komercyjnych, nawet jeśli nie ma on charakteru dochodo-wrgn". W nawiązaniu do podanej definicji poszczególne państwa określają, co ozimi /a „minimum” dla liczby miejsc.

Jednymi z ważniejszych obiektów zaliczanych do bazy noclegowej są hotele i inne obiekty hotelarskie, które są definiowane jako „obiekty podzielone na po 1>oji‘, których liczba przekracza określone minimum, podlegające jednolitemu za i/igłowi i świadczące pewne usługi, w tym usługi w pokojach, codzienne sianie lo>cK i mycie urządzeń sanitarnych” [Terminologia turystyczna... 1995, I5|. W Polsce przez pojęcie hotel Główny Urząd Statystyczny rozumiał do niedawna uhirkl hotelarski trwałego budownictwa, położony na obszarze zabudowanym tniekiedy na obrzeżu zabudowy) i ogólnie dostępny, w którym całość lub więk s zo.se (/ reguły co najmniej 80%) miejsc noclegowych znajduje się w pokojach I osobowych lub 2-osobowych, przy czym ogólna liczba pokoi noclegowych wy

.....a co najmniej 10” [Definicje podstawowych pojęć...1979, 46]. Zgodnie z ustawą

o usługach turystycznych terminem „hotel” określa się „obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów” [Ustawa o usługa' li turystycznych z dnia 29 sierpnia 1997 r., art. 36|.

Mimo działań Światowej Organizacji Turystycznej na rzecz ujednolicenia Iriminologii dotyczącej bazy noclegowej, poszczególne jraństwa stosują własną klasyfikację, np. w Niemczech są wydzielane następująco typy hoteli [Persson

|99|. [ 11: