Herold naczynia644

Następstwa:

►    Zaiorów iylnych: zatorowość płucna.

►    Zalotów tętniczych: zależą od umiejscowienia zatoru. 0 Ośrodkowy układ nerwowy (zator mózgu). ^

KAI mi nŁrnlirv lerł^winu/m ■

m Kończyny (ostra niedrożność tętnicy tej kończyny). m Nerki (zawal nerki, który    «f»wodowad ból \

mocz).

0 Śledziona (zawał śledziony powodujący ból w lewym podżebrzu, a czasem objaw tarcia okołośledzionowego).

0 Krezka (zawał tętnicy krezkowej wywołujący objawy ostrego brzucha, krwiste bie. guńki; u takiego chorego w wywiadach stwierdza się występowanie tzw. anginy brzusznej).    ^y

Leczenie:

Udrożnienie naczynia (rewaskularyzacja): np. emboiektomia u chorych z ostrą niedrożno* ścią tętnicy kończyn; leczenie fibrynolityczne chorych z zatorem (lub zatorowością) phic Zapobieganie nawrotom:

—    Leki przeciwzakrzepowe.

-    Leki hamujące agregację płytek stosuje się tylko u chorych z zakrzepami naczyń tętni* czych. Wyjątkiem jest zakrzepica w obrębie jam serca, która wymaga podawania leków antyagregacyjnych.

- Eliminowanie istniejących czynników ryzyka (p.: Etiologia).

Ostra niedrożność tętnicy w obrębie kończyn: górnej [174.2] lub dolnej [174.3]

Występowanie:

Jest to najczęstsza przyczyna przypadków nagłych w angiologii.

Etiologia:

1. Zatory (u 70% chorych). U 90% chorych miejscem powstawania zatoru jest serce (zawał, migotanie przedsionków, wady lewego ujścia żylnego, zapalenie wsierdzia, sztuczne zastawki serca, tętniaki serca). W10% przypadków zatory pochodzą z blaszek miażdżycowych aorty brzusznej lub tętnicy biodrowej albo z tętniaków tych tętnic.

2.    Zakrzepy wytwarzane w następstwie choroby niedokrwiennej tętnic obwodowych (20% chorych).

3.    Inne przyczyny: np. ucisk naczynia z zewnątrz, uraz, nakłucie tętnicy, protezy naczyniowe, zapalenie tętnic, małopłytkowość indukowana heparyną typu II, estrogenotera-pia (lekami hamującymi owulację) i in.

Klinika:

•    Niepełny zespół niedokrwienny niepowodujący ubytków czuciowo-ruchowych.

•    Pełny zespół niedokrwienny (6 ^x „P” — wg Pratta)

ł. Nagły, bardzo silny ból    — pain

2.    Bladość powłok    — paleness, pallor

3.    Parestezje    — paresthesia

4.    Zanik tętna    —    pulseiessness

5.    Unieruchomienie    — paralysis

6.    Wstrząs    — prostration

- Zator charakteryzuje się nagłym początkiem i uprzednim występowaniem chorób serca.

Zakrzep charakteryzuje się stopniowym narastaniem objawów choroby i występowaniem choroby niedokrwiennej tętnic obwodowych.

HT    —mity i zanik tętna promieniuje dystalnie od miejsca nie-

_ijrożności (p. rozdz.: Choroba niedokrwienna tętnic obwodowych).

_#    Rozgałęzienie aorty piersiowej (10%).

₀ Rozgałęzienie aorty brzusznej i tętnic udowych (45%).

Tętnica podkolanowa (15%).

₀ Tętnice podudzia i stopy (20%).

_#    Tętnice kończyny górnej (10%).

Wstrząs, martwica spowodowana niedokrwieniem.

^# Wespół .naciśniętej opaski'* („zespół zatkanego węża" = toumiąuet syndrome) (T81.1]. ⁰ p₀ ok. 6—12 h zupełnego niedokrwienia może wystąpić rabdomioliza z towarzyszącą kwasicą metaboliczną, hiperkaliemią, mioglobinurią i ostrą niewydolnością nerek (jest to powikłanie zagrażające życiu).

^pWe^nasia caemlea dolens (także stwierdza się zanik tętna).

Wywiady (choroby serca, np. niemiarowość zupełna w przebiegu migotania przedsionków zwiększa ryzyko wystąpienia zatorów; u chorych z chromaniem przestankowym można się spodziewać zakrzepu tętniczego w przebiegu choroby niedokrwiennej tętnic obwodowych).

•    Obraz kliniczny oraz stan tętna (—> tętno należy badać kolejno na różnych poziomach); pomiar ciśnienia tętniczego krwi w okolicy kostek.

•    Ultrasonografia metodą kodowania kolorem.

•    Arteriografia: jeżeli jednak wywiady i obraz kliniczny przemawiają jednoznacznie za rozpoznaniem zatoru, należy natychmiast wykonać embolektomię, nawet bez wcześniejszej arteriografii.

W razie zakrzepicy lub sytuacji wątpliwej wybór sposobu leczenia powinien być poprzedzony arteriografią.

Leczenie:

A.    Postępowanie natychmiastowe:

•    Poinformowanie chirurga, dieta „zerowa” (odżywianie pozajelitowe).

•    Ułożenie kończyny poniżej tułowia (w celu zwiększenia ciśnienia tętniczego i przepływu krwi) i opatrunek z waty (nie wolno stosować ani zimna, ani ciepła!).

•    Leki przeciwbólowe — dożylnie.

•    Zapobieganie wstrząsowi (uzupełnienie wolemii).

•    Heparyna: 10 000 j. dożylnie, w celu zapobiegania powstawaniu wtórnych zakrzepów w miejscu zatoru.

B.    Udrożnienie naczynia (rewaskularyzacja):

•    Embolektomia (w tym usunięcie zatoru za pomocą cewnika Fogarty ego) — najlepiej w ciągu pierwszych 6 h od wystąpienia objawów choroby. Można jednak podjąć próbę późniejszej embolektomii (jednak do 10 h od zamknięcia naczynia).

•    Miejscowa fibrynoliza: stosuje się ją alternatywnie u chorych z niedrożnością tętnic przedramienia lub podudzia, szczególnie w razie niepełnego zespołu niedokrwiennego. Można też zastosować łącznie aspirację zatoru za pomocą cewnika i leczenie fibrynolityczne.

Zapobieganie:

Wykrywanie i usuwanie źródeł zatorów, wyeliminowanie czynników ryzyka miażdżycy, stosowanie leków przeć i w zakrzepowych u chorych z nawracającą chorobą zakrzepowo-- zatorową; w razie niedrożności tętnic — ich rewaskularyzacja i leczenie antyagregacyjne.

1073