IMAG0511 (2)

Jęiyk polski

poi on i deju Równocześnie jednak sfera stowarzyszeniowa pSŁyczyn^^W do podtrzymywania rodzimej kultury oraz literackiego języka mowie i piśmie (większość Macedończyków po 1956 r. opuściłacdH^^B udając się do Jugosławii). W sferze prywatnej funkcjonowały etnolcktyąjs leżne od przynależności narodowościowej i statusu społecznego (nowa* grecki i gwary greckie oraz język macedoński i jego gwary). Obecnie pmB stało w' Polsce 4-5 tys. potomków azylantów. Starają się oni utrzymać dwukułturowość i dwujęzyczność (polsko-grecką i polsko-macedońską). Podobnie czyni część tych, którzy powrócili do Grecji i Macedonii (p||j Pudło 1995).

Czesi w Polsce to oprócz mieszkańców terenów przygranicznych potomkowie wychodźctwa religijnego z XVII w. (Poznańskie) i XVIII w. (Piotrkowskie) oraz XIX-wiecznej kolonizacji rolniczej (Wołyń) i miejskiej (Łódź, Warszawa, Kraków). W Polsce międzywojennej było ich około 40 tys., dziś liczbę Czechów szacuje się na 2-3 tys. (głównie Zelów i okolice Bełchatowa, Łódź, pogranicza). Podstawową formą funkcjonowania językowego mniejszości była i jest wielojęzyczność polsko-czeska, choć nasilający się proces polonizacji sprawia, że język czeski zanika (posługuje się nim jeszcze starsze pokolenie). W okresie międzywojennym istniała też wielojęzyczność czesko-polsko-niemiecka, która prowadziła najczęściej do gennanizacji Czechów.

W krótkich powojennych dziejach etnolektów mniejszościowych i ich nosicieli w Polsce mimo swoistości losów każdego z nich dadzą się dostrzec pewne prawidłowości. Samorzutnej naturalnej polonizacji towarzyszył ad-rnuBSCracyjno-polityczny nacisk, silny zwłaszcza w pierwszych latach po-woiennych. Wynikał on po części z aktualnych uwarunkowań ustrojowych laiimim) ; p.->Hn-.*7ny.-h (świeże doświadczenia history czne związane z .->—gaaty-aą rolą niektórych mniejszości, posuniętą aż do funkcji piątej fcoJosn i. Bv- łećak nkżerealizacją wielkiej ideologii polityczno-języko--; ci.--    właściwie Europę od oświecenia. Zakładali ooa

ss—ggsi?    —; nneszkzDCOO pzrLsrwa jednej mowy, co miało staje

wgt *B9Bma i rozkwiiosi-

Zt. ; f— ".-7—- -ązrkoa-ei rmiźkscii pastwa byli polscy ośmaceBso*!

« rzmzri M <    - a_K Czazimy-iz. T. Kościuszko i S- Susze >. | stały są one zapalną kwestią, choćby ze jjffiirmmfl ich liczebność, zmieniły stosUnekdo mniejszości Lata 80. i 90. przyniosły zdecydowaną odmianę w traktowaniu mniejszości, a one same ożywiły się, wykorzystując możliwości jakie przyniosła nowa sytuacja.

Po 1989 r. pojawił są cały szereg aktów prawnych zawierających szczegółowe zapisy dotyczące mniejszości, poczynając od Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. poprzez ustawy do aktów normatywnych niższego rzędu. (Ale od dłuższego czasu przygotowywana ustawa o tnnięjśżośerablr narodowych nie może ujrzeć światła dziennego). Ustawodawstwo polskie Tlzmmą wobec mniejszości wynikają także z ustaleń mądzynaradOW^cwtymz^esie.

Literatura

Breza E., 2Q01, Najnowsze dzieje językw słommśfcich. Kaszubszczyzna. Kaszebizna, Opole.

Brzezinowa M, 1999, Sytuacja językowa mn.iejszts>śęf narodowych we współczesnej Polsce, „Kwartalnik Opolski”, nr 1 i 2-4.

Geller E., 1994, Jidysz - język Żydów polskiej Warszawa.

Kurcz Z., 1995, Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław.

Kurcz Z. (red.), 1997, Mniejszości narodowe w Polsce, Wkaeław.

Magocsi P.R., 1996, RusiniKarpaccy, Toronto.

Magocsi P.R. (red.), 2002, Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Kapna-ropy-ciacKa mobs, Opole (w druku).

Mickiewicz A., 1993, Tatarska legenda. Tatarzy polscy 1945-1990, Białystok.

Pełczyński G., 1997, Ormianie polscy w wieku XV. Problem odrębności etnicznej, Warszawa.

Pudlo K.. 1995, tarczy iMaccdończy'cy w Polsce 1948-1993. „Sprawy Narodowościowe”. seria nowa, 1.4, z. 16.

Sadowski A.. 1991. Narody wielte i małe Białorusini w Polsce, Kraków. Tofrjskłd Z.. 1994. Czesi w Pobce, Kraków.

Toaaszewski L 1991, Mniejszości tmdmK m Pobce » XX w.. Warszawa.

Zęaątwski A-1961 KnramsmPotmeŁ fEsrm. Iznsusge. FclMore. Science. ^sszaws-La Haye-PariŁ

* 2^22*2. nao;