44
4. TWORZENIE GRUPY PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
w różnym wieku bądź zróżnicowane, jeśli chodzi o aktywność interpersonalną. W niektórych typach grup skład zrównoważony ze względu na te podstawowe parametry ma istotny wpływ na fazę organizacji grupy i tematy, które w tym okresie się pojawiają. Gdy, na przykład, w grupie dla osób w żałobie obok wdów pojawili się wdowcy, zmieniły się tempo interakcji grupowych oraz poruszane tematy (4).
Niektóre grupy wymagają subtelniej zrównoważonego doboru uczestników. Grupa wsparcia dla młodych studentek zarządzania z konieczności będzie się składała z uczestniczek tej samej płci, mniej więcej w tym samym wieku i o podobnych zainteresowaniach zawodowych. Jednakże znaczną korzyść może przynieść grupie zrównoważony dobór osób o różnych stylach osobowości i poziomie aktywności. Obecność jednej czy dwóch osób o towarzyskim usposobieniu często dostarcza tej iskry, która rozpala homogeniczną grupę. Dążenie do równowagi między uczestniczkami tego typu a ich bardziej refleksyjnymi koleżankami znacznie się przyczynia do utrzymania w grupie wysokiego poziomu stymulacji.
Prowadzący, który dobiera pacjentów i gromadzi grupę, musi się nauczyć zawczasu rozpoznawać tych kandydatów, którzy najprawdopodobniej będą mieli skłonność do wejścia w rolę dewianta. To ważne zadanie jest zarazem bardzo trudne, nie zawsze bowiem informacje dostępne podczas procedury selekcyjnej wystarczą, by przewidzieć późniejsze zachowanie grupy. Informacją pod tym względem najwartościowszą jest relacja z poprzednich grupowych doświadczeń kandydata. Ktoś, kto ma za sobą niepowodzenie w terapii grupowej; kto jest wrogo nastawiony do idei pracy w grupie; kto nie ma dość umiejętności społecznych, wyrobienia psychologicznego i zdolności skupienia uwagi, by uczestniczyć w zadaniu grupowym; albo kto ma nierealistyczne oczekiwania - będzie prawdopodobnie sabotował pierwsze próby zbudowania spójnej grupy (Tabela 2).
W przypadku grupy zorientowanej na interakcje terapeuta musi poświęcić jedno lub dwa spotkania wstępne interpersonalnemu funkcjonowaniu potencjalnego uczestnika grupy - w przeszłości, aktualnie i podczas samego spotkania. Musi ocenić zdolność pacjenta do tolerowania rozmaitych rodzajów interakcji między ludźmi i do refleksji nad nimi. Pomocne mogą być pytania w rodzaju: „Jak się dotychczas panu/pani ze mną rozmawia? Czy w jakichś momentach czuł(a) się pan(i) niezręcznie? Co pan(i) czuje, rozmawiając o sobie z człowiekiem względnie obcym?". Osoba, która nie potrafi odpowiedzieć na te pytania