SOCJOLOGIA DEWIACJI- wykłady
Wstęp do socjologii dewiacji:
J. Turner wyróżnia 4 typy wiedzy na podstawie pytań czy wiedza ma być ewaluacyjna i czy wiedza ma być
empiryczna:
Czy wiedza ma być empiryczna?
tak nie
Ideologia: tak wiedza ma być Religia: tak, wierzenia stwierdzające,
tak ewaluacyjna i empiryczna, przekonania nakazy sił ponadnaturalnych, nie
Czy wiedza ma
jaki ma być świat. powinna być empiryczna
być ewaluacyjna?
Nauka: przekonanie, że wiedza ma Logika: systemy rozumowe, reguły
odzwierciedlać funkcjonowanie świata a kalkulacji niekoniecznie potwierdzono
nie
nie wskazywać jaki on powinien być, empirycznie
wiedza ma być nieoceniająca i
empiryczna. Taka ma być SOCJOLOGIA.
Oceny mogą przyjmować dwie postacie:
" sądy kategoryczne: oceny właściwe, rozważania o charakterze moralnym
" oceny instrumentalne- dobór środków do osiągnięcia celu, bez tła moralnego. Takimi ocenami
powinna posługiwać się nauka.
Funkcje nauki:
" opisowa, deskryptywna
" wyjaśniająca, eksplanacyjna
" praktyczno  użytkowa.
Paradygmaty socjologiczne wg Burrela i Morgana:
KONFLIKT I SPRZECZNOŚĆ
RADYKALNY
RADYKALNY HUMANIZM
SUBIEKTYWIZM
STRUKTURALIZM
OBIEKTYWIZM
INTERPRETATYWIZM FUNKCJONALIZM
RÓWNOWAGA I PORZ
DEK
Subiektywizm Obiektywizm
Nominalizm ontologiczny-> badanie Realizm ontologiczny-> świat
rzeczywistości traktuje się jako zbiór społeczny to świat trwałych i
Założenia
nazw, one strukturalizują rzeczywistość, złożonych struktur, procesów i
ontologiczne
światu empirycznemu nadawany jest sens zdarzeń, odkrycie prawidłowości,
poprzez te pojęcia, nazwy opisują świat. które rządzą światem.
Antypozytywizm- nie da się zrozumieć Pozytywizm- badacz neutralny,
Założenia świata bez wnikania w myśli i uczucia jego niezaangażowany obserwator, który
epistemologiczne odbiorców; świat rozumiany jest z pozycji jest w stanie poznać rzeczywistość.
aktora; introspekcja
Założenia Idiografia- spojrzenie od wewnątrz Spojrzenie od zewnątrz okiem
metodologiczne niezależnego obserwatora
Radykalny humanizm i strukturalizm opierają się na tym, że światem rządzi konflikt i sprzeczność. Różnią się
jednak tym, gdzie ten konflikt tkwi.
Radykalny humanizm Radykalny strukturalizm
Konflikty wynikają ze świadomości ludzkiej. Alienacja Konflikty są w strukturze społecznej. Szukanie
człowieka. Zjawiska złej wiary. obiektywnych sprzeczności. Relacja dominacja-
wiara.
1
Interpretatywizm i funkcjonalizm oparte są na porządku i równowadze społecznej.
Interpretatywizm Funkcjonalizm
Interakcjonizm symboliczny, fenomenalizm, Równowaga pojawia się przy optymalnym
etnometodologia. zaspokojeniu potrzeb członków społeczeństwa.
A
ad społeczny efektem podobieństwa w nadawaniu Normy wpajane są w procesie socjalizacji.
znaczeń- wspólne procesy uspołeczniania. Ważne jest Wzmacnianie konformizmu jednostek.
codzienne życie- mikrosocjologia.
Koncepcje dewiacji i kontroli społecznej zależą od preferowanego paradygmatu socjologicznego badacza.
Analizując daną koncepcję należy wziąć kontekst socjologiczny, w którym ona istnieje.
Schemat analizy zmian w dewiacji i kontroli społecznej.
Schemat został zaproponowany przez JOCKA YOUNGA. Zaproponował on opis koncepcji dewiacji na
podstawie 6 kryteriów, 5 dotyczyło samej dewiacji, ostatni kontroli społecznej czy polityki społecznej.
A) Jaki jest punkt widzenia na naturę ludzką w ogólności? Young uważa, że kontinuum kształtuje się od
woluntaryzmu do determinizmu. Woluntaryzm to pogląd o tym, że człowiek jest wyposażony w wolną
wolę. Działa jako istota wolna. Człowiek jest uwarunkowany wewnętrznie, ma pełną kontrolę nad
czynami. Determinizm zaś zakłada, że człowiek jest zdeterminowany przez zewnętrzne siły. Są one
odpowiedzialne za zachowania ludzkie. Jednostka jest uwarunkowana zewnętrznie. Te dwa pojęcia
mogą być sprowadzone do racjonalności i nieracjonalności działania człowieka.
B) Jaki jest porządek społeczny? Kontinuum rozciąga się od konsensusu do przymusu. Porządek
społeczny może być konstytuowany przez konsensus, czyli większość wyznająca wspólne wartości go
warunkuje, mniejszość nakłaniana jest do jego przestrzegania. Na drugim końcu znajduje się
porządek społeczny u którego podstaw leży przymus narzucany przez mniejszość większości.
C) Określenie dewiacji i przestępczości. Young przyjmuje, że mamy styczność z kontinuum od definicji
legalnej dewiacji/ przestępczości do definicji społecznej. Trzeba mieć świadomość tego,że
1. norma prawna może być tożsama z normą społeczną i wtedy dewiacja będzie rozumiana jako
złamanie prawa,
2. norma prawna może być w pewnym polu zbieżna z normą społeczną i wtedy część zachowań
będzie sankcjonowana przez obie normy, lecz będą też zachowania regulowane tylko przez normy
społeczne i tylko przez normy prawne,
3. norma prawna może być także rozumiana jako podzbiór norm społecznych,
4. istnieje także model, w którym normy prawne nie mają żadnych punktów wspólnych z normami
społecznymi. Najbardziej prawdopodobne wydaje się być przypadek 2 i 3.
D) Zasięg i rozprzestrzenienie dewiacji. Jak dużo jest przypadków dewiacji i jaka jest ich dystrybucja w
przestrzeni?
1. duże nasilenie z równomiernym rozłożeniem
2. ulokowana w konkretnym miejscu i tam jest jej duże nasilenie
3. dewiacja jest sporadyczna
4. jest równomiernie rozłożona ale nie jest ogromna
w tym punkcie jest przykład wskaz
nika inkarceracji czyli prawdopodobieństwa skazania:
największe mają czarni mężczyz
ni, najmniejsze białe kobiety. Wskaz
nik ten wynosi 1:28.
E) Przyczyny dewiacji: czy są indywidualne czy społeczne.
F) Kontrola społeczna dewiacji. Kontrola społeczna to wszelkie formy sformalizowanej reakcji w
dewiację. Tutaj Young za końce kontinuum przyjmuje punishment i treatment. Jeśli traktujemy
jednostkę jako racjonalną mamy implikację co do rodzaju kontroli- punishment. Jeśli zaś stwierdzimy,
że jednostka wykracza poza normy za sprawą działania sił zewnętrznych karanie jej będzie
bezzasadne i niesprawiedliwe. W grę będzie wchodziło inne oddziaływanie.
Tabela, która jest w drugim pliku zawiera nazwy paradygmatów/ koncepcji dewiacji począwszy
od XVIII wieku. Litery ABCDEF oznaczają kryteria według których Young opisał koncepcje
dewiacji. W tabeli podane są cechy wymienione przez Younga. Poniżej główne założenia koncepcji
oraz informacje dodatkowe.
2
Założenia koncepcji dewiacji i kontroli społecznej:
Główne założenia koncepcji klasycystycznej
" krytyka myśli społeczno- filozoficznej,
" krytyka systemu prawa, który jest barbarzyński,
" krytyka despotyzmu i samowoli monarchy, zmiana na res publica,
" przemodelowanie ustroju z uwzględnieniem zasad naturalnych,
" rodzący się indywidualizm,
" krytyka protekcjonizmu,
" propozycja sprowadzenia wymiaru sprawiedliwości do racjonalnych rozwiązań dla racjonalnego
człowieka,
" koncepcja wolności, równości, prawnego kontraktu pomiędzy jednostkami,
" państwo powstaje na mocy umowy społecznej racjonalnych jednostek- jeżeli ktoś łamie umowę, jest
karany według jasno określonych zasad, musi wiedzieć za co będzie ukarany,
" umowa społeczna oparta na woli społecznej,
" wolność ograniczona jest tylko wolnością drugiego człowieka,
" prawa, wolności przynależne wszystkim od urodzenia,
" zasada nadwyżki minimalnej,
" model karania jednakowy dla wszystkich,
" powinna istnieć wiedza powszechna na temat prawa,
" prawo i moralność winne być rozdzielone. Prawo ma regulować sprawy publiczne, eliminacja
illegalizmów( np. prawa pierwszej nocy)
" kara nie może być wynaturzona,
" ekonomizacja kary,
" prewencja ogólna- sztuka przedstawień zbiorowych, kara ma być przede wszystkim dolegliwa dla
obserwatorów, a nie dla sprawcy,
" kara nie może być odwetem,
" walka z dysproporcją kary, która w czasach monarchii miała być symbolem jej władzy i prestiżu,
" kara powinna być sprawiedliwa, surowa, przewidywalna, nieuchronna, ekonomiczna, proporcjonalna,
zasłużona.
Pozytywizm
" mniej więcej od 1901 roku, jeden z twórców Ferri, August Comte  Rozprawa o duchu filozofii
pozytywnej , Durkheim,
" wiara w potęgę rozumu,
" wzorem nauki przyrodnicze i metody, z jakich się korzysta np. w biologii,
" wiedza powinna być empiryczna gromadzona metodami indukcyjnymi, usystematyzowana
" dedukcja- zgromadzona wiedza pozwala na ułożenie twierdzeń, wyjaśnianie zjawiska
za pomocą zaistniałych faktów,
" indukcja- na bazie faktów, logiczne wnioskowanie twierdzeń,
" wiedza wypływa z metod eksperymentalnych, gromadzona jest za pomocą metod ilościowych,
" fakty powinny rządzić niepodzielnie,
" krytyka metafizyki i fenomenalizmu jako docierania do głębokiego sensu rzeczy,,
" zdeterminowana natura człowieka,
" istnieje dystans między badaczem, a obiektem,
" antynormatywizm- do zadań uczonego nie należy wartościowanie,
" działalność poznawcza ma być neutralna,
" pojęcie wolnej woli traci na znaczeniu, ludzie powinni być równi, ale w sensie pozycji, a nie
umiejętności,
" deterministyczna koncepcja człowieka,
" niechęć docierania do istoty człowieczeństwa,
" krytyka kodeksu karnego, jako nieodzwierciedlającego norm społecznych w normach prawnych,
norma prawna nie obejmuje wszystkich zachowań dewiacyjnych, normy prawne są nienaukowym
odbiciem metafizycznych pojęć,
" zał. ontologiczne- świat obiektywy- poznanie, zał. epistemologiczne- czy są granice poznania?, z.
metodologiczne- metody ilościowe,
" propozycja  inżynierii społecznej - nauki społeczne będą dostarczać wiedzy poprzez odkrycie
prawidłowości rzeczywistości społecznej, nauka ma się emancypować- ma nie być służalcza wobec
ideologii,
" mankamenty: uproszczenia, nie zwraca się uwagi na to, że wpływ na człowieka mogą mieć konflikty
czy procesy polityczne, zaufanie do obiektywnego obserwatora.
3
DURKHEIM  O społecznym podziale pracy ,  Zasady metody socjologicznej ,  Samobójstwo
W  Samobójstwie Durkheim zastanawia się nad tym, co dzieje się w społeczeństwie, że dochodzi do
samobójstw? Odpowiedzią na to jest anomia w momencie załamania się norm, stan  beznormia .
Durkheim uważa, że rozwój społeczeństwa odbywa się na drodze ewolucji, a samo społeczeństwo podzielone
jest na segmenty pełniące określone funkcje. Istnieją dwa stadia ewolucyjne:
" solidarność mechaniczna= koncepcja świadomości zbiorowej- każdy człowiek bierze ją ponad siebie,
świadomość zbiorowa przenika świadomości indywidualne; reguluje życie społeczne, ma charakter
mechanistyczny,
" indywidualizacja jednostek= świadomość zbiorowa nie przenika aż tak społeczności i świadomości
jednostkowej-> ten proces grozi zachwianiu mocy regulacyjnej świadomości zbiorowej, rozwój prawa
cywilnego.
Społeczności różnią się poziomem regulacji normatywnej- tam, gdzie istnieją normy przypadków samobójstw
powinno być mniej.
Wysoki poziom regulacji normatywnej
SAMOBÓJSTWA
FATALISTYCZNE
SAMOBÓJSTWA
SAMOBÓJSTWA
EGOISTYCZNE
ALTRUISTYCZNE
Wysoki stopień integracji społecznej
Niski stopień integracji społecznej
Anomia
SAMOBÓJSTWA
ANOMICZNE
Niski poziom regulacji normatywnej
Durkheim uważa, że kontrola społeczna występuje wtedy, gdy jest wysoki poziom regulacji normatywnej i
wysoki stopień integracji społecznej. Przy małym poziomie regulacji występuje anomia. Wysoki poziom
regulacji i mała integracja- kontrola okupanta.
Konserwatyzm
" Narodził się w czasie oświecenia jako skutek chęci wprowadzenia innowacyjnych zmian.
Konserwatyzm jest chęcią utrzymania statusu quo. Konserwatyzm może być:
ć% polityczny- nieomawiany w socjologii,
ć% tradycyjny- uproszczona wersja rozumienia konserwatyzmu; wszystkie dobre rozwiązania miały
miejsce w przeszłości. Teraz
niejszość widziana przez pryzmat pewnych zachowań. Wystarczy
dbac o to, aby nic nie zagrażało porządkowi. Tradycjonalista będzie niechętny każdej zmianie.
Tradycja i obyczaj lepiej regulują życie społeczne niż jakiekolwiek wymyślone rozwiązania,
ć% ortodoksyjny- przekonanie, że istnieją jakieś uniwersalne rozwiązania optymalne i właściwe,
wszelkie zmiany są zagrażające społeczeństwu.
" Konserwatysta nie jest do końca przeciwny zmianom, przyjmuje je jeżeli niosą poprawę.
" Konserwatyzm jest pewnym zestawem teorii, twierdzeń, argumentów, metafor, jest relatywnie
4
t
by
k z
e
i
y
ow
ł
z
on
C
ż
ą
i
i
m
obc
a
m
or
n
najmniej dopracowany,
" niechęć snucia refleksji, nastawienie na praktyczne rozwiązania,
" pragmatyczny charakter jest wynikiem historycznych zmagań z przeciwnikami,
" widzą siebie jako racjonalistów, klasyków postrzegają jako idealistów,
" realizm ten przybliża konserwatyzm do pozytywizmu,
" ważna jest kontrola społeczna- jej skuteczność i efektywność,
" porównywany do ogrodnika- pielęgnuje ogród i tępi szkodniki:)
" zainteresowanie podtrzymaniem porządku poprzez wspólne wartości,
" nie dociekają jaka jest istota życia społecznego, odwołują się do zdrowego rozsądku.
Kto jest twórcą socjologii dewiacji?
L. A. QUETELET E.DURKHEIM
Społeczna dewiacja rozumiana jako odchylenie Społeczna dewiacja jako deviance,
w sensie statystycznym- diviation. rozumienie-> dewiacja w sensie społecznym.
Belgijski astronom i matematyk, który próbował Historycy, podwalin socjologii dewiacji, upatrują w
wykorzystać metody statystyczne do analizowania koncepcji Durkheima. Nie mówi on o odchyleniu
faktów społecznych- jest uważany za twórcę tego statystycznym , a o odchyleniu od normy społecznej,
nurtu. Uważał on, że za pomocą metod naukowych uczuć zbiorowych, niezależnie od tego czy standard
można opisać rzeczywistość- im więcej informacji na jest moralny. Zachowania dewiacyjne identyfikowane
temat zachowań ludzkich, tym większa wiedza o na podstawie normy w danej społeczności. Dewiacja
człowieku przeciętnym, czyli normalnym- osobą, determinowana przez normy społecznej, relatywizm.
która stale wybiera pośredni kurs pomiędzy Nie ma absolutnych kryteriów dewiacji. Durkheim
ekstremami niedostatku i nadmiaru. Jest zatem obserwując wydarzenia w XIX wiecznej Francji
umiarkowany w swojej aktywności. doprowadził swe rozważania do koncepcji anomii.
Człowiek jest racjonalny, działający w Zasługi Durkheima:
mechanistycznym świecie zastąpiony jest 1. nacisk na naukowe metody analizy i badań
społeczeństwem- organizmem i człowiekiem zachowań dewiacyjnych,
przeciętnym i z umiarem: wstrzemięz
liwe nawyki, 2. rozwój założenia, że przestępczość jest
ostrożny, przezorny, rozsądny i zapobiegliwy. definiowana przez zbiorową moralność,
Od tego czasu przeciętny znaczy normalny, dewiacja nie wynika z ułomności człowieka,
nieprzeciętny- dewiant. 3. dewiacja jest funkcjonalna; jest pozytywna
Kontrola społeczna- nadzorowanie niższych klas dla społeczeństwa- zdolność do transgresji
społecznych, wspieranie dodatnich cech człowieka idąca w kierunku udoskonalenia statusu quo,
przeciętnego, redukcja dewiacji poprzez faktyczną 4. liczba przestępstw i dewiacji będzie
kryminalizację. Quetelet używał w swoich tekstach nieuchronnie wzrastać ze względu na
pojęcia deviation lecz właściwą dewiację zaczął złożoność organizacji społecznej- pogłębianie
rozwijać Durkheim. indywidualizmu,
5. potrzebny rozwój kontroli społecznej ze
względu na anomię i pojawiające się coraz to
nowe dewiacje,
6. refleksja nad tym, jak społeczeństwo ocenia
dewiantów,
7. zbrodnia jest wtedy, gdy zareaguje na nią
społeczność,
8. społeczeństwo musi elastycznie reagować na
dewiację.
Dewiacja jako teoretyczny konstrukt nie jest stosowana powszechnie. Jej znaczenie wykrystalizowało się na
podstawie wydarzeń XIX wieku. Załamanie polityki więziennej oraz całego reagowania dla dewiantów.
5
Drurkheim w swoich pracach czerpał z myśli końca XIX wieku jak i początku XX- modern:
Statystyki kryminalne jako wskaz
niki społeczeństwa.
Neutralny obserwator.
Normy prawne jako opis świadomości zbiorowej.
XIX w
Ocena przestępców w kategoriach moralnie i psychologicznie patologicznych.
DEVIANCE
Zwątpienie, relatywność, ironia, dwuznaczność, ambiwalencja.
modern
Przestępstwo jako kategoria społeczna definiowana
poprzez aktualną świadomość zbiorową.
Zwątpienie w istnienie społeczeństwa bez zbrodni.
Społeczni dewianci jako wizjonerzy lub krytycy.
Modernistyczna sprzeczność pomiędzy poszukiwaniem korzyści, a potrzebą
regulacji społecznej prawnej.
Teoria napięć
Konsekwencją myśli pozytywistycznej( naturalizm, organicyzm) był funkcjonalizm. Funkcjonalizm dominował
w latach 20. XX wieku- przedstawiciele Merton, Parsons. Polski funkcjonalista: Bronisław Malinowski.
Teoria napięć jest wykorzystywana do analizy w podejściu funkcjonalistycznym.
" Merton stworzył koncepcje anomii do wyjaśniania zjawisk dewiacyjnych,
" Parsons uważał, że socjologia może wypracować jedną teorię, szukał uniwersalnego modelu
społeczeństwa-> general theory. W latach 50. opublikował dzieło SOCIAL SYSTEM- wizja
społeczeństwa jako systemu złożonego z podsystemów wzajemnie funkcjonalnych wobec siebie.
Analiza była na bardzo szczegółowym poziomie. W tym samym czasie Merton uważał, że nie da się
sformułować jednej teorii- był zwolennikiem teorii średniego zasięgu. Perspektywa ta próbuje
wyjaśnić naukowo patologię społeczną.
" Socjologowie przestali badać naturę ludzką. Ich zadaniem nie jest rozważanie wewnętrznych stanów,
a przyjrzenie się społecznymi czynnikami dewiacji.
" Jednostka jest odbiciem tego, co dzieje się w społeczeństwie. Dewiacja jawiąca się jako wyciek
słabości porządku społecznego,powodujący napięcia wewnątrz jednostki jest odrzucona, według
funkcjonalistów postrzegana jest jako efekt napięć wewnątrz społeczeństwa.
" Odrzucony pogląd o tym, że dewiacja wypływa z jednostki. Impuls dewiacji jest naturalny, a dewiacja
jest produktem społecznym.
" Rezygnacja z analizy biologicznej natury człowieka. Natura ludzka jest kreowana, nie jest
przedspołeczna. Ważna jest JAy
C
SPOA
ECZNA( odzwierciedlona)- Cooley:
" jaz
ń społeczna jest rezultatem doświadczeń w kontakcie z innymi ludz
mi,
" produktu kultury społecznej
" są to impresje, wizje na temat siebie w odniesieniu do postrzegania przez innych,
" nadawanie znaczeń w obopólnym kontakcie,
" rozwija się w trakcie socjalizacji, interakcji społecznych,
" dziecko nie ma pierwotnie koncepcji samego siebie, zdolności odpowiadanie na
pytanie kim jestem,
" wg Blumera to proces samoświadomości, proces refleksji, Mead wykorzystywał
koncepcje jaz
ni społecznej do analizy konstruowania czynności.
" W teorii napięć koncepcja jaz
ni społecznej: człowiek jednostką społeczną ze społeczną jaz
nią,
jednostka ulokowana w strukturze społecznej, co determinuje sposób adaptacji do życia
społecznego, czerpanie z pozytywizmu co do społecznych wpływów, lecz nie ogranicza się tylko do
socjalizacji.
" Analityczna definicja dewiacji utrwalona od pozytywizmu. Dewiacja społeczna jako zjawisko
odnoszące się do naruszenia normy i w konsekwencji do zachowania się w sposób wywołujący reakcję
na zjawisko dewiacyjne.
SPRAWCA ZACHOWANIA ---------------------------------------------------------> NORMA SPOA
ECZNA
Dlaczego dewiant narusza normy społeczne?
Odpowiedz
na to pytanie nie jest prosta. Geneza naruszania norm nie jest do końca znana.
6
" W teorii napięć- analiza grup społecznych w kontekście dewiacji. Sposoby reagowania na trudne
sytuacje- tworzenie się podkultur( subkultur0- niekorzystne ulokowanie w strukturze , niemoc
realizacji celów wyznaczanych przez kulturę, poszukiwanie nowych sposób dojścia do nich.
" Kontrkultura:
" w latach 60 jako zjawisko masowe, głównie w krajach zachodnich,
" kontestacja kultury dominującej w USA i zachodniej kultury,
" symbolem jest ruch hipisowski,
" sposób adaptacji, który znamionuje buntowników, podkultury zrzeszają innowatorów
najczęściej,
" kontrkultura wbrew pozorom zamiast osłabiać kulturę, może ją wzmacniać- władza
może zacieśniać system,
" kontestacja- konglomerat wolnościowych pomysłów,
" kontestacja może być narkotykowa, polityczna, fascynacja innymi ideologiami.
" Mankament teorii napięć: nie wyjaśnia dlaczego ludzie pozbawieni barier dopuszczają się przestępstw
np. przestępstwa białych kołnierzyków.
KONCEPCJA MERTONA Z PROPOZYCJAMI NOWAKA:
Napięcie i kryzysy dają się obserwować w mniejszym lub większym natężeniu. Stefan Nowak w 1984 roku na
konferencji przedstawia zastosowanie teorii Mertona wczasach kryzysu.
Anomię można badać jako:
1. stan świadomości członków społeczeństwa, którzy odbierają swoją sytuację jako głęboko
zdeprawowaną,
2. zjawisko obiektywne- stan struktury; napięcia w sferze strukturalno  kulturalnej.
TYPOLOGIA MERTONA Z PROPOZYCJAMI NOWAKA( zaznaczone na fioletowo).
Cele Środki
Konformizm + +
Innowacja + -
Innowacja w + + -
sferze środków
Rytualizm - +
Innowacja w + - +
sferze celów
Wycofanie - -
Utopia + - -
? - + -
Bunt + - + -
Jednostka może ustosunkować się na 3 sposoby:
" +
" -
" + -
Stefan Nowak zauważa, że jeżeli do 2 zmiennych mamy 3 możliwości ustosunkowania się mamy większą
liczbę kombinacji. Zdaniem Nowaka forma adaptowania, która polega na negacji jest formą nietrwałą. Nawet
człowiek wycofujący się znajduje jakieś formy adaptacji.
Dla sytuacji anomii charakterystyczny jest brak równowagi. Pogłębiający się kryzys poszerza obszary
anomiczne. Nowak twierdzi, że cele i środki się anomizują. Ludzie znajdują się w sytuacji gdzie dotychczas
realizowane cele za pomocą standardowych środków nie są realizowane. Jednostki są obligowane z zewnątrz
do poszukiwania innych dróg.
Nowa teoria dewiacji
" kryzys socjologii funkcjonalnej,
" ogólna teoria socjologii jest niemożliwa,
" twierdzenia na poziomie dużej ogólności,
" poruszanie problemu dewiacji klas średnich i problemu ewentualnego konsensusu wartości,
7
" zastanawianie się nad tym czy społeczeństwa nadal będą homogeniczne z jedną dominującą kulturą,
" z jednej strony nacisk na kontrolę, a z drugiej likwidacja barier,
" zwolennicy tej koncepcji zastanawiają się czy przypadkiem nie jest tak, że wyznacza się wiele celów i
do ich osiągnięcia może służyć wiele środków,
" konsensus przestaje być podstawą porządku społecznego,
" podważa się idee solidarności i zgody na rzecz pluralizmu wartości.
Podejście Strukturalne, funkcjonalne Interpretatywizm
Koncepcja dewiacji Teoria napięć, anomia, Interakcjonizm, naznaczenie
nonkonformizm społeczne, status dewianta
Podobieństwo: szukanie społecznych uwarunkowań dewiacji,
Różnica: brak zainteresowania powodami dewiacji, poszerzenie wykresu a audytorium społeczne:
Audytorium społeczne oddziałujące na normy i sprawców
SPRAWCA<----------------------------------------------------------------------------------->NORMA
8