P1070493 resize

16

Andnej AV■••rcińsk

Tho miitcrtnl coraiMnl of tho chroii»l»gicnl nc<|u«iirf of onunobiKml •m.b •l'¹>^,cnd ftom Uh- Kielce Di«turt .md «n> lUlrd on lho («»rd.-d Pol lory cullurc. n.iWMN- oufeuio. Trzcinice culturo (Zcmiki Gónu< mul adjnccnt rpumiu) ud Wiślica unh time-irodpoints of llfiO. 1250. 1500 and 1800 rcHfHMitiyrir.

Ali «he orania eunuuMl by th<¹ pa«M'iit ant lior by «iim» of R. Martin'. i and craiiMwcopK¹ nc.iI.-x of I. Mtrltalski Thcir individnal radni typc vm¹ I according to difTermtiatinK pmw»l«n« uf tła¹ Compnrnt icc-Morphologiojil Tr^.-j ,<.. PoIl-.Ii Anthrapolofmi School.

The proccw.ua I anałysis u as bmotl nn Atting by tl»«¹ logirttic ourve lh¹

«-• -naui.sl tniorrM’volutlonnry irnnds iii nourncnmiuin of the population of \t

in tho timo-lnpso of Ihn last nullonary, Tho lii t iiik of ompirical data by '~fn«u|J tioii wn» calrulutcd by A. ClóraUki mul it cinhmctHl tho fullnwmg n«¹uroCTsnś¹|_!fv, ¹ oraniaI Inigth (g-op). Itreadlh (eu-cti) and hoight- (l>-lm). ornnial «nclrv- Iiri^ht In^j incloN, occipitnl mdox. sagiltal vnult mdi¹x and tmnsyensni vanlt indnsc. OMapZl tho carher Mtrira from Żcmłki Górni¹. whicli won¹ tho ubjocta of idontitłcatioo, h«, ,,1 bron mclmlisl into tUtiiig. Hut. prcctsdy thoir pusition m rcfnnnio¹ to extrapol©¹|ą^E ■»i tnno) part of lin¹ logi.tic ourv«¹ wm definod independent ly.

On tho contra r>¹. tho struci u rai analysia »u bajani on. ina¹ or hs, datwuą|l tnut¹ of splanrhnocnuin im. as \v«¹ll as, on tho oompsrMon of raoial rnrnptiniiins tv. t latcd by uw of the hnlving metbod of I. Michalski. AU tho rand ta of both nniłj %¹,.■' pn—mtod ni ihr tabłes 1 - 5 and figs. I . 8. The ranili- of thiM ntudy mny bc bntjlfa L ■nanscd aa foliowa:

a)    i¹\ccpt ioiuilly rogu lar. micrcc vólut iona ry t ronda in the Wdltca populstmidft IWittenary wen¹ nw»--d m 8 metrie and iiulicml tmita of iiotirocrsnniiii t>M4 i

onbc its form iii the horisontal, ir<innvcrsiil and ¹wigiltal plaius¹;

b)    tlu-HO trem U could bo titted with minimum orror by tłu¹ logistie funotiun ©ar ^lu" b.s«n prt¹viously apphrd to phylctio evohition of the Hominid skuli:

c)    ilu¹ ur it hi netu¹ ineoiis of the rur lior -Tiw asHigiiod to Corded Pottm alit r/jiiiowKu, cultura. calcuUtcd for th¹> samo S traila. wen¹ diifted .igniflnniiy Aalil ••Ktrapolatod part of the curve, At tho same t mu¹, tho mc ans of TnciriKC cultarr el concordunł with the trend¹, espociully thoae of the brachycephalmation pnaa:

d)    niw. the avera0t¹ typa of ¹planchnocranium (in 13 t rai ta) of tho «m<« «»fTer 1 tuce cultiin- apfieared to be practically the antno aa in the early nu:dii>val ¹.;n«frc | "Ulica whili¹ tho miii¹, of Cordetl Pot tery and Miorzanowico cultnrc¹ wcrc fuli) 4»l|

« ¹>rtUnt in tlus icspoat: morenveV. the aveni»i¹ distnneo brtwcan Trzcinice ńwl and «-mly mcdicral serie¹ fnmi Wiślica region was shorter tłum tln¹ iliMwe bn»s|| iwo local synehrunoua ink¹ropo|mlalion¹ from Wiślica and Złota PuWznwsIca;

'•> the racud conipoaition of t ho arnm of Traoinire culturo belong¹ to thr «vtr I ** ^t,‘c early misliov.il compuaition from Wiślica, whlle tho compoaitiona of Ue of Coudad Pot tery and Me-rwuiow ice eulturea apponred to Im vory diffenrnt oiiiis

f) Ul tki> way. the population of the Tnuńiiieekn eulturo. at lonst os rcpnv«iw¹tb It ^th‘    frutn tho Wiślico rotfion. nmy bo Kl.nMfiocI aa antliropolouienlly l»n«laurr||

pulatuHi both. from tlu¹ etaudpoiut of prucwasual. as w«¹U u, st meturał^{1 1}n¹ly¹»    11

tłu¹ pupulatłons of the Oorded Pot tery and Mn¹ rżano wice enltun** could lunanlfa¹ [I not vory gnat. slum¹ m it¹ fortuation. The latter eonelusion (f) is fuUy conconUsl ' \ hy|¹>tłiraia of l¹rcslavic eharacter of tho Trzcinice ciiłturo wlueh was ndviUKvd to ¹ i Antoniewicz (IB20) and A. OanUwaki (1959) on tho basis of nroltoological data.

,\NNA NlKSU)LOW8KA-\V|JI>ZKA (Po/imń|

PKOHL.KM (: KX KZY I FUNKCJI GRODÓW „TYPUBISKUPDftSKl EflO** \V ŚWIKII.K ODDZIAŁYWAŃ KULTUR POŁUDNIOWYCH¹

Grudy kultury łużyckiej od wielu lat ¹tnitowi:) problem j»rxvc¹uif{«jm-y unaRę wielu iirchooloRÓw lujmiijącycli śiy t:t kulturn liltiieji¹ już dzinutj rozległa literatura nu leli tcinatMimo to w ieli¹ zagudiiirrt |H»xeslnje joirzo nadal w¹ aferze Klubo udokumentowanych hipotez. Wśrdd nich eoMilowi¹ ntiojsce zajmują zagadnienia związane z genezą i funkcją tych osiedli. Obecny Htan Imdań )>ozwalit zaledwie stwicnlzi^. żc nie stanowiły one jakiego¹ zjawiało¹ jetlnorozowego zarówno z punktu widzenia czasu i obszaru, ich u ssiyjKiuanui. jak i towarzyszących im stosunków osadniczych, politycznych oraz rcpołcc-zno--eknnomicznyeh. Podatawy materiałowe, którymi w chwili obecnej dyf»|H>-nujemy, wykazują, te grody znane były wyłącznie w zachodnim odłamie kultury łużyckiej od IV. a nawet III okresu epoki brązu do wczesnego okresu lateńskiego. Najwezoitiiej pojawiły s»v one w itołudniowych i jiołudniowo--zachodnich grupach tej kultury. Stojiniowo zasięg ich przeauwal się ku północy i północnemu wschodowi. Od tej ogólnej pfuwidłowości istniały jednak n aj róż«i i ej sze odstępst wa ¹. Zróżnicowany ezaa pojawiania się grodów na poszczególnych tercnneJi kultury łużyckiej związany był głównie ze stopniem rozwoju danych ziem. Pojawiały »ię one jirzede WKZ\¹Ktkini tam. gdzie ludnoćć wkraczała nu wyższy etap rozwoju ekonomiczno-społecznego. W dużej mierz© był on uzależniony od aktualnych kontaktów z wyżej rozwiniętymi kręgami kulturowymi, od właściwości gospodarczych danego regionu, aktywiu¹ś«i produkcyjnej jego mieszkańców itp

Zmieniają«¹i¹ się znaczenie poszczególnych obszarów miało również zw iązek z prztwuwznipm się ważniejszych szlaków handlowy eh. z którymi najczęściej grody w jakiś sposób były powiązane. O przebiegu ich decydowały zmienia

•    Arl.ykiil niniejszy n¹fnruunno m» |KMrcdxc«iiu Komisji An limlo^iMiifj Wnlr.wln I Gdańskingo Towanyawi Nmikowrgo w kwiótiiiu I9"ft r.

•    \Vsxolkio problemy ««iąi4M¹ ■ genezą i funkcją grodów kultury baCyckiej oinAsi-lara szerzej w oddzielnej pracy. por. A. Niesiołowska-Wędaka. /Wagk i

kultury luijrdię. Wroolaw —Warszawa—Kraków -Qd¹iWk IB?4.

•    Ibiilwu. a. 17 i iinHt.. r)T. 1.

1

“••‘a Anlłąua. «. XXIU