Mó\
d\
ek
Mó\
d\
ek
znajduje się w dole tylnym czaszki, nad mostem i rdzeniem przedłu\
onym
� le\
y pod namiotem mó\
d\
ku pomiędzy płatami: skroniowym i potylicznym, a
pniem mózgu
wraz z z konarami tworzy strop komory IV
łączy się z pniem mózgu konarami (górne, środkowe i dolne). Konary górne łączą
mó\
d\
ek ze śródmózgowiem i mostem, środkowe - z mostem, dolne - z
rdzeniem przedłu\
onym
Cechą charakterystyczną jest brak bezpośrednich, zstępujących połączeń
mó\
d\
ku z rdzeniem kręgowym  zawsze przez pień mózgu
Podstawowe funkcje mó\
d\
ku:
1. utrzymanie równowagi i pionowej postawy ciała
2. utrzymanie napięcia mięśniowego
3. koordynacja ruchów
4. kontrola precyzji ruchów
Część mó\
d\
ku Pobudzenie Jądra centralne Czynność Połączenia
(wykonawcze,
głębokie)
Z przedsionków Jądro wierzchu Korekcja postawy Z rdzeniem
Archicerebellum
(priopriorecepcja (nucleus fastigii) przedłu\
onym  z
= dawny,
specjalna, nerw jądrem
pramó\
d\
ek
VIII, zmysł przedsionkowym
(przedsionkowy)
równowagi) (przez konary dolne
odpowiada cz.
(włókna kiciaste)
kłaczkowo-grudkowej
Droga rdzeniowo Jądro kulkowate Korekcja ruchu Ze śródmózgowiem
Paleocerebellum
mó\
d\
kowa (n. globosus), (ruchy  z jądrem
= stary
przednia i tylna jądro czopowate mimowolne) czerwiennym i
(rdzeniowy)
(priopriorecepcja (n. emboliformis) tworem siatkowatym
odpowiada robakowi i
ogólna) = jądro wsunięte (przez konar górny)
częściom
przyrobakowym półkul (n. interpositus)
Z kory mózgowej Jądro zębate (n. Kontrola ruchów Z korą mózgową -
Neocerebellum
(droga korowo- dentatus) dowolnych przez konar
= nowy
mostowo- środkowy (włókna
odpowiada bocznej cz.
półkul mó\
d\
kowa) pnące), droga
mó\
d\
kowo-
wzgórzowo-korowa
Jądra wykonawcze mó\
d\
ku = skupiska neuronów, pełniacych tę samą funkcję, tworzące wyraz
nie odgraniczone zespoły,
Jądra wykonawcze mó\
d\
ku = skupiska neuronów, pełniacych tę samą funkcję, tworzące wyraz
nie odgraniczone zespoły,
wytwarzają transmiter pobudzający  kwas glutaminowy
wytwarzają transmiter pobudzający  kwas glutaminowy
Warstwy kory mó\
d\
ku:
" drobinowa (stratum
moleculare)  kom.
gwiaz
dziste i
koszyczkowate
" kom. Purkinjego
(najcieńsza) - o
gruszkowatym kształcie,
jest ich 15 mln; są to
jedyne neurony eferentne
kory mó\
d\
ku
" ziarnista (stratum
granulosum)  kom.
ziarniste (małe) i
interneurony Golgiego
Tylko kom. ziarniste
Tylko kom. ziarniste
są pobudzające (glu) 
są pobudzające (glu) 
pozostałe wydzielają
pozostałe wydzielają
D.L. Felten  Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera 2003
mediator hamujący, a
mediator hamujący, a
więc hiperpolaryzują
więc hiperpolaryzują
Pobudzenie dociera do kory mó\
d\
ku przez włókna pnące (z
jąder oliwki) i kiciaste (wszystkie pozostałe impulsy). Włókna
neurony
neurony
pnące kończą się na dendrytach kom Purkinjego oraz na
postsynaptyczne
postsynaptyczne
jądrach głębokich mó\
d\
ku.
Jednostka strukturalno-czynnościowa mó\
d\
ku -
Jednostka strukturalno-czynnościowa mó\
d\
ku -
przetwornik mó\
d\
kowy:
przetwornik mó\
d\
kowy:
Jest to fragment kory mó\
d\
ku z włóknami
aferentnymi oraz jądrem wykonawczym mó\
d\
ku.
Składa się z 3 elementów:
 WEJŚCIE  włókna pnące i kiciaste (mszyste 
włókna pnące i kiciaste
ang. mossy fiber)  wejście do układu (aferentacja)
 CENTRUM  fragment kory mó\
d\
ku  system
fragment kory mó\
d\
ku
przetwarzania wzbudzenia  komórka Purkinjego
 WYJŚCIE  jądra wykonawcze (centralne,
jądra wykonawcze (centralne,
podkorowe)  wyjście z układu (eferentne)
podkorowe)
Wejście do układu (aferentacja)
Wejście do układu (aferentacja)
włókna mszyste (kiciaste)  pobudzają komórki ziarniste (w warstwie
ziarnistej)
włókna pnące  pobudzają bezpośrednio komórki Purkiniego oraz
neurony jąder wykonawczych mó\
d\
ku
Drogi domó\
d\
kowe biegną z następujących obszarów:
" proprioreceptory obwodowe (propriorecepcja ogólna) przez drogi
rdzeniowo-mó\
d\
kowe
" proprioreceptory przedsionka i mięśni szyi (propriorecepcja
specjalna) przez drogę przedsionkowo-mó\
d\
kową
" eksteroreceptory skóry
" kora mózgowa (ruchy dowolne) przez drogę korowo-mostowo-
mó\
d\
kową
" jądra motoryczne pnia mózgu (ruchy mimowolne)
System przetwarzania wzbudzenia
System przetwarzania wzbudzenia
- fragment kory mó\
d\
ku  komórka Purkinjego
- fragment kory mó\
d\
ku  komórka Purkinjego
" warstwa drobinowa  zbudowana z neuronów
gwiaz
dzistych i koszyczkowatych, hamujących komórki
Purkinjego
" warstwa zwojowa  zbudowana z neuronów Purkinjego,
których aksony są jedynymi eferentami kory mó\
d\
ku,
komórki Purkinjego są neuronami hamującymi, dlatego na
wyjściu z mó\
d\
ku zawsze mamy do czynienia z IPSP
(hamowaniem)
" warstwa ziarnista  zbudowana z neuronów ziarnistych,
pobudzających neurony Purkinjego oraz interneuronów 
komórek Golgiego, hamujących komórki ziarniste
Wyjście z układu (eferentne) - jądra wykonawcze
Wyjście z układu (eferentne) - jądra wykonawcze
(centralne, podkorowe)
(centralne, podkorowe)
(neurony tych jąder wytwarzają glutaminian):
" jądro wierzchu (nucleus phastigi)  związane z archicerebellum
(propriorecepcją specjalną i ogólną), a więc z regulacją postawy
" jądro kulkowate (nucleus globosus) i jądro czopowate (nucleus
emboliformis) = jądro wsunięte (n. interpositus)  związane z
paleocerebellum (układem pozapiramidowym), a więc z regulacją
ruchów mimowolnych
" jądro zębate (nucleus dentatus)  zwiazane z neocerebellum (układem
piramidowym, przez drogę mó\
d\
kowo-wzgórzowo-korową), a więc z
regulacją ruchów dowolnych
Funkcjonowanie jednostki
Funkcjonowanie jednostki
strukturalno-
strukturalno-
czynnościowej mó\
d\
ku
czynnościowej mó\
d\
ku
Uszkodzenia mó\
d\
ku (objawy Lucianiego):
" ataksja  niezborność mó\
d\
kowa (bezład kończyn) = dysmetria, czyli
niemo\
ność zatrzymania ruchu w punkcie intencji:
- hypometria (gdy chory zatrzymuje ruch za blisko)
- hypermetrii (gdy chory zatrzymuje ruch za daleko)
" atonia  obni\
enie napięcia mięśniowego ( szmaciana lalka - zab. funkcji
archicerebellum)
" astazja - zaburzenia postawy stojącej (trudność utrzymania postawy
stojącej) (kiwanie kołysanie, przesadzone odr. błędnikowe i poprawcze, zab. funkcji
paleocerebellum)
" astenia - szybka znu\
alność mięśni (osłabienie siły skurczu)
(brak hamującego działania mó\
d\
ku, stąd mięśnie wykonują niecelowe skurcze, metabolizm
nieekonomiczny)
" adiadochokineza - niemo\
ność wykonywania szybkich, naprzemiennych
ruchów
dr\
enie zamiarowe (dr\
enie dłoni lub palca podczas ruchu celowego, w
miarę zbli\
ania się do punktu intencji   próba palec- nos )  rodzaj ataksji
mowa skandowana (dysarthria)  powolna, z
le artykulowana
Schemat połączeń
mó\
d\
ku w organizacji
czynności ruchowych
Połączenia mó\
d\
ku z korą mózgową
mo\
na podsumować następująco:
" korowo-mostowo-mó\
d\
kowe
" korowo-mostowo-mó\
d\
kowe
" mó\
d\
kowo-wzgórzowo-korowe
" mó\
d\
kowo-wzgórzowo-korowe
Brak bezpośrednich połączeń zstępujących do
Brak bezpośrednich połączeń zstępujących do
rdzenia kręgowego  zawsze przez pień mózgu!
rdzenia kręgowego  zawsze przez pień mózgu!
Podstawowe funkcje mód\
ku:
1. koryguje rozkład napięcia pomiędzy prostowniki a
zginacze w reakcjach postawnych (funkcje
archicerebellum), mimowolnych (paleocerebellum)
i dowolnych (neocerebellum)
2. nie inicjuje \
adnych ruchów, jedynie poddaje
2. nie inicjuje
korekcie ju\
istniejące. Kora zapoczątkowuje
reakcję (intencja ruchu), a mó\
d\
ek (poniewa\

uzyskuje informacje z obwodu o stanie realizacji
ruchu) przeprowadza korektę: zatrzymuje ruch w
punkcie intencji = działa jako serwomechanizm
działa jako serwomechanizm
(mechanizm wspomagający)
(mechanizm wspomagający)
3. ta korekta (zatrzymanie ruchu w punkcie intencji)
odbywa się przez hamowanie synergistyczne i
hamowanie synergistyczne i
pobudzenie antagonistyczne - przerzuca napięcie
pobudzenie antagonistyczne
mięśniowe pomiędzy anatagonistycznymi grupami
mięśni = ujemne sprzę\
enie zwrotne
ujemne sprzę\
enie zwrotne
Oscylacje napięcia mięśniowego pomiędzy antagonistycznymi
Oscylacje napięcia mięśniowego
grupami mięśni wynoszą 40-50 Hz, co zapewnia płynność
wynoszą 40-50 Hz,
ruchów
Lewa strona mó\
d\
ku odpowiada lewej stronie ciała, bo drogi
Lewa strona mó\
d\
ku odpowiada lewej stronie ciała,
mó\
d\
kowe są nieskrzy\
owane lub podwójnie skrzy\
owane
SERWOMECHANIZM
SERWOMECHANIZM
korekta (A) mo\
liwa jest dzięki porównaniu
intencji ruchu (B) z jego realizacją (C) na obwodzie
UKA
AD PIRAMIDOWY
KORA UKA
AD
MI
SIEC

MÓZGOWA POZAPIRAMIDOWY
C
B
A
B
A
MÓśDśEK
Mó\
d\
ek jest strukturą motoryczną. Poniewa\
nie posiada pamięci, nie powstają w nim odpowiedniki
engramów (jak w korze mózgowej). Impuls nerwowy, docierający do mó\
d\
ku trwa ok. 20 ms. Korekta
rozkładu napięcia odbywa się przez wpływy z udziałem j. przedsionkowego (pobudzanie prostowników,
hamowanie zginaczy), oraz j. czerwiennego (pobudzanie zginaczy, pobudzanie prostowników)
Ryc. 176. Anatomia wzgórza i
jego połączenia z korą
Wzgórze jest
największą strukturą
międzymózgowia 
 wrota kory mózgu ,
przez które dochodzi
do kory większość
informacji wzrokowych,
słuchowych,
czuciowych i
smakowych (ale nie
węchowych!)
D.L. Felten  Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera 2003
Podział jąder wzgórza
Podział jąder wzgórza
1. jądra przednie wzgórza - określane jako limbiczne (powiązania z korą limbiczną), mają
połączenia ze striatum i korą ruchową (do nich dochodzi te\
pęczek suteczkowo-
wzgórzowy)
2. jądra grupy bocznej (brzuszno-bocznej) - przekaz
nikowe lub transmisyjne (ang. relay 
przekazują pobudzenie do kory somatosensorycznej, I-rzędowej  najbardziej tylne; do
pola 4. i 6.  boczne, a jądra przyśrodkowe grzbietowe do PFC
3. jądra linii pośrodkowej - jądra niespecyficzne (wśród nich jj. śródblaszkowe (środkowo-
pośrodkowe, CM, ciało Luysa), środkowe, i siatkowate (zewnętrzne)
Do jąder transmisyjnych (2. grupa) mo\
na zaliczyć ponadto ciała kolankowate przyśrodkowe  słuchowe i
boczne  wzrokowe
Z tyłu wzgórza znajduje się poduszka, której jądra łączą się z korą asocjacyjną płatów: skroniowego,
ciemieniowego i potylicznego
Funkcje wzgórza:
"
" przełącznik czuciowo-czuciowy - wysyła impulsację
przełącznik czuciowo-czuciowy
otrzymaną z dróg czuciowych do kory czuciowej
"
" przełącznik czuciowo-ruchowy - wysyła impulsację
przełącznik czuciowo-ruchowy
otrzymaną z prą\
kowia (striatum) i mó\
d\
ku do kory
ruchowej i striatum
" ośrodek syntezy prostych wra\
eń czuciowych - dotyk
dotyk
protopatyczny
protopatyczny
" ośrodek emocjonalnego zabarwienia bodz
ców
emocjonalnego
" ośrodek czucia bólu
czucia bólu
"
" część układu niespecyficznej aktywacji kory mózgowej
część układu niespecyficznej aktywacji kory mózgowej
Twór siatkowaty (formatio reticularis):
" jest to układ niespecyficznego pobudzenia
" jest to układ niespecyficznego pobudzenia
" rozciąga się w całym pniu mózgu, wypełniając okolice między jądrami nerwów
czaszkowych, jądrami motorycznymi pnia mózgu oraz drogami wstępującymi i
zstępującymi
" zbudowany z ró\
norodnych, luz
no le\
ących komórek o rozgałęziających się
aksonach, których ramiona łączą się w pęczki włókien o przebiegu wstępującym i
zstępującym. Od pęczków tych odchodzą poprzeczne włókna tworzące synapsy z
sąsiednimi neuronami
" wewnątrz tej sieci neuronalnej występują większe skupiska neuronów zwane
jądrami siatkowatymi  opisano ich około 100
jądrami siatkowatymi
" cechą charakterystyczną tworu siatkowatego jest otrzymywanie impulsów z
rozległych pól recepcyjnych i rozlany charakter oddziaływań na inne struktury
" dzięki krą\
eniu impulsów w układzie siatkowatym mogą występować efekty
efekty
następcze
następcze
Ryc. 169. Twór siatkowaty:
ogólny układ jąder w pniu
mózgu
Anatomicznie w tworze
Anatomicznie w tworze
siatkowatym wyró\
niamy:
siatkowatym wyró\
niamy:
" strefę pośrodkową  jj. szwu
" strefę przyśrodkową  du\
e neurony,
np. j. olbrzymiokomórkowe opuszki
" strefę boczną  jj drobnokomórkowe,
cholinergiczne i adrenergiczne
Czynnościowo wyró\
niamy:
Czynnościowo wyró\
niamy:
" część wstępującą (struktury
śródmózgowia i wzgórze) -
głównie aktywującą, ale np.
wzgórze zawiera układ
rekrutujący, którego
aktywacja synchronizuje
czynność kory
" część zstępującą (boczna 
aktywująca i przyśrodkowa 
hamująca)
D.L. Felten  Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera 2007
Najwa\
niejsze jądra układu siatkowatego:
Najwa\
niejsze jądra układu siatkowatego:
" jądro konarowo-mostowe
(śródmózgowie)
" jądro międzykonarowe
(śródmózgowie)
" miejsce sinawe (śródmózgowie/most)
(RPO i RPC  rostral i caudal)
" jądro mostu przednie i tylne
(rdzeń przedłu\
ony)
" jądro olbrzymiokomórkowe
(od śródmózgowia do rdzenia przedłu\
onego)
" jądra szwu
" jądra nakrywki (śródmózgowie)
(międzymózgowie)
a tak\
e:
" jądra niespecyficzne wzgórza (siatkowate, śródblaszkowe, linii
pośrodkowej)
" warstwa niepewna
Część wstępujaca układu siatkowatego:
Część wstępujaca układu siatkowatego:
aktywująca (głównie):
" obejmuje niektóre jądra śródmózgowia (np. VTA) oraz
wzgórza (jj linii pośrodkowej, śródblaszkowe)
" otrzymuje impulsację z kolaterali głównych dróg
czuciowych
" powoduje rozlaną, niespecyficzną aktywację kory, co
umo\
liwia odbiór wra\
eń zmysłowych
hamująca  wzgórzowy układ rekrutujący 
synchronizuje czynność neuronów kory
Część zstępujaca układu siatkowatego
Część zstępujaca układu siatkowatego
otrzymuje odgałęzienia dróg zstępujących, działa na czynność
ruchową rdzenia kręgowego (motoneurony ą i ł) za
pośrednictwem drogi siatkowato-rdzeniowej
Części:
część aktywująca (most, boczne części UŚ) - droga
nieskrzy\
owana, powoduje wzrost napięcia w
prostownikach i zmniejszenie napięcia zginaczy
część hamujaca (przednio-brzuszna opuszka,
przyśrodkowy UŚ), droga skrzy\
owana - wywołuje wzrost
napięcia w zginaczach i zmniejszenie napięcia
prostowników. Otrzymuje impulsacje z pola 4s, jądra
ogoniastego i mó\
d\
ku. Brak jej wpływu (odcięcie) jest
powodem powstania sztywności odmó\
d\
eniowej
Preparaty Bremera:
1.  encephale isole  cięcie między rdzeniem
 encephale isole
kręgowym a rdzeniem przedłu\
onym
(opuszką) - normalny sen i czuwanie
3.  cerveau isole  cięcie przez śródmózgowie
 cerveau isole
(między superior i inferior colliculi,
wzgórkami czworaczymi górnymi i dolnymi)
 synchronizacja EEG i zwę\
enie z
renicy-
śpiący mózg
Preparat Moruzziego i Magouna:
2.  midpontine cat  cięcie przez most (do tyłu
 midpontine cat
względem 3. preparatu)  70-90% czuwania,
z
renica rozszerzona, wodzi - rola
aktywującego tworu siatkowatego ARAS.
Stymulacja wzrokowa w okresie snu nie
daje wzbudzenia. Nasilone czuwanie, ale z
okresami snu
Pewną odmianę stanowi preparat pretrygeminalny 
preparat pretrygeminalny
Sakai K., Crochet S.  A neural mechanism of
cięcie powy\
ej wyjścia n. trójdzielnego. Ten ośrodek
sleep and wakefulness , 2003
desycnchronizacji to jądro przednie mostu - RPO
Wyniki 1. i 3. stanowiły podło\
e pasywnej teorii deaferentacji w trakcie snu (Bremer, lata 40.
XX w.  czynnikiem indukującym sen jest brak dopływu bodz
ców z otoczenia). Interpretacja
Moruzziego  ciągły sen w preparacie  cerveau isole wynika z odcięcia centrum czuwania -
ARAS
NIESWOISTY UKA
AD WZGÓRZOWY
(WZBUDZAJ
CY I REKRUTUJ
CY)
" stymulacja prądem wysokoczęstotliwym (50-300 Hz)
wywołuje reakcję wzbudzenia - zarówno EEG jak i
behawioralną.
" stymulacja prądem niskoczęstotliwym (5-12 Hz) lub
pojedynczymi bodz
cami aktywuje tzw. układ rekrutujący
wzgórza, co w EEG przejawia się występowaniem wrzecion
(cechujących SWS)