4130653806

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 1992 1/4 PL ISSN 0033-202X

JANUSZ DUNIN

BIBLIOTEKA A WOLNOŚĆ MYŚLI

Problematyka etyczna bibliotekarstwa w powiązaniu z prawami wolności intelektualnej, dostępu do informacji, prawa do prywatności i tajemnicy omówiona na podstawie własnych doświadczeń Autora i wybranych zeszytów Libr ary Trends.

Książka Zbigniewa Żmigrodzkiego Problemy bibliotekarskiej etyki zawodo-wej¹ powinna stać się okazją do dyskusji o niektórych aspektach zawodu bibliotekarza, częstokroć pomijanych w podręcznikach i programach studiów. Obecne uwagi nie zmierzają do analizy pracy zasłużonego bibliotekoznawcy. Ukażą się zapewne kompetentne recenzje. Nie ma zbyt wielu powodów, aby spierać się z Autorem, który dokonał wielkiej pracy, wertując setki bibliotekoz-nawczych publikacji, z których aż 198 wymienił w bibliografii załącznikowej. Główną jego zasługą jest zebranie i zreferowanie na podstawie tych lektur problemów etycznych zawodu bibliotekarskiego. Zbyt mało miejsca poświęcił jednak Autor zagadnieniu uzależnienia działań bibliotekarzy od doktryn ideologicznych i politycznych, nie analizuje bibliotekarstwa hitlerowskiego i stalinowskiego, które posiadają swoje opracowania. Uwzględnienie przede wszystkim stanowisk bliskich Autorowi zaciera pewien dramatyzm sytuacji bibliotekarza w świecie, w którym trudno o jednoznaczne oceny. Pogląd Autora, że jedną ze współczesnych bolączek jest odchodzenie ludzi od jednoznacznie określonych postaw światopoglądowych”^{1 2}, sprzeczny jest z poczuciem konieczności otwarcia na potrzeby każdego człowieka, tolerancji dla zróżnicowanych opcji. W końcu lat sześćdziesiątych — w okresie buntu młodych w krajach Zachodu — uczelnie, muzea i właśnie biblioteki Stanów Zjednoczonych stawały się obiektem pozornie bezmyślnej agresji, u której podłoża leżało przekonanie, że są to instytucje służące establishmentowi.

Nie podzielam entuzjazmu dla postulatu stworzenia szczegółowego kodeksu etycznego³, który zawierałby również ogólne zasady etyki i dobrej roboty. Raczej widziałbym kilkupunktową kartę praw czy deklarację uwzględniające specyficzne problemy biblioteczne, ale — jak Z. Żmigrodzki — uważam za celowe podtrzymanie dyskusji nad powinnościami bibliotekarza. Dlatego też

1

   Katowice 1991.

2

   Tamże, a. 78.

3

   Zob. J. Dunin: Prolegomena do deontologti bibliotekarskiej. Jspraw. Wr. TN~ 1985 T. 40A ł 33*36.