41156

konserwatywną opozycję wobec modernizmu („Polska zdziecinniała"). Horyzont Młodej Polski ograniczony został słabością jej przeciwników. Podobnie jak szlachecki konserwatyzm opierał się na klasie historycznie przeżytej, tak społecznym podmiotem Młodej Polski była zagubiona po klęsce pozytywizmu i równie „bezdziejowa" inteligencja. Modernistyczna ucieczka od życia stanowiła szczególnie skrajną formę „świadomości romantycznej", wytwarzającej życie zastępcze na miejsce rzeczywistości. O ile jednak romantyzm Wielkiej Emigracji heroicznym wysiłkiem wytworzył w sobie utraconą rzeczywistość, o tyle Młoda Polska przemieniła się w maskaradę, z Golgoty uczyniła pasyjne widowisko, „polskie Oberammergau". Z własnej bezsiły utworzyła parawan, za któiym ukryła swą konsumpcyjną w istocie postawę. Mimo tej oceny ogólnej u wielu twórców epoki (m.in. Żeromskiego, Kasprowicza, Przybyszewskiego, Staffa, Wyspiańskiego) Brzozowski dostrzegał rysy wielkości, wysoko ceniąc icli wysiłek przekraczania ograniczeń własnej formy. Inną, bliźniaczą, choć pozornie przeciwstawną formą świadomości wyalienowanej, b>4y dla autora "Kultury i życia" wszelkie odmiany naturalistycznego scjentyzmu, racjonalizmu. W ten sposób "Legenda Młodej Polski" zawiera imponującą swym rozmachem, niezmiernie oryginalną i błyskodiwą fenomenologię różnorodnych form oderwanej od życia, „bezdziejowej" świadomości oraz ich sublimacji. Opozycją dla tak przedstawionego stanu kultury jest postulat kultury będącej świadomością pracy, związanej z jedyną klasą, reprezentującą uniwersalne wartości społeczne: proletariatem.

Fryderyk Nietzsche - ten artykuł mówi głównie o filozofii F. Nietzschego (nadczłowiek, sztuka). Jest to rozmowa kilku osób: Maksymiliana, Kazimierza, Eleonory, Gerhardta i Pada. Na zasadzie rozmowy uczestnicy wymieniają swoje poglądy na temat nowego filozofa. Jednak czują, że nie jest on zwykłym filozofem tylko kimś większym, co widać w słowach Kazimierza: Czy to wystarczy powiedzieć „ filozof ” ?

Wstęp z BN:

I.    Pisarstwo krytycznoliterackie Brzozowskiego:

•    Bardzo trudno jest jednoznacznie przyporządkować utwory literackie Brzozowskiego do jednego gatunku literackiego; sam autor nazywa je „studiami”;

•    Ze względu na tematykę utworów Brzozowskiego, można podzielić je na pisma mówiące o literaturze oraz o filozofii;

•    Sam autor swoje wypowiedzi o literaturze nazywa krytyką;

•    Chociaż nie mówi tego wprost, dice być ^yyydigwaw.ca społeczeństwa";

•    Brzozowski chce swymi pismami zmienić literaturę i świadomość kulturalną, dlatego w jego pismach można doszukać się cech mowy żywej (powtórzenia, pytania retoryczne, trafne puenty; charakterystyczne są dla niego elipsy - trudno zrozumieć zdanie, gdyż pominięto sporą jego część); wiele w jego wypowiedziach aforyzmów i nakazów, np. Nie może bvć sztuki bez miłości ku sobie, nie może więc bvć sztuki prawęj frez ędpowkdzialnośęL

•    Brzozowski bardzo cenił Nietzschego, często w swych utworach parafrazował jego słowa;

•    Był znany z częstej polemiki z innymi krytykami, a jego narzędziem było pogardliwe szyderstwo (ośmiesza i demaskuje pewne postawy ideowe przez degradację ich pozornej wzniosłości i powagi); w późniejszych jego pismach szyderstwa jest coraz mniej - dominować zaczyna obiektywizm;

II.    Założenia początkowe:

2