41479

. f ilozofia dziejów G.W.F. Hegla; koniec historii i jego kolejne odsłony (F. Fukuyama).

FILOZOFIA PAŃSTWA i DZIEJÓW, Hegd widział w państwie najwyższy szczebel ustroju społecznego było ono dla mego nie przypadkowym wytworem jednostek, lecz nieuniknioną postacią do której duch obiektywny musi dojść w swym rozwoju Było dlań wyższa postacią ustroju niż społeczeństwo, gdyż społeczeństwo jest wytworem czynników naturalnych państwo zaś ideowych. Dlatego też przyznawał mu najwyższy autorytet; naród zorgamzowany w państwo był dla mego największą ziemską potęgą Miał państwo za pieiwomieisze i istotuigjsze od iediiosikL kota dopiero w lamadi paiistwaiiabma realności i wartości

moralnej. Duch obiektywny objawia się w pełni dopiero w dziejach państwa: boć naturę ducha stanowi rozwój. Dzieje zaś Hegel pojmował mejako mozaikę przypadkowych wydarzeń, lecz jako jednolity i komeczny rozwój idei, jako stopniowe kształtowanie się ducha świata w czynach i losach narodów i państw. Narody są objawami i narzędziami tego ducha. W każdej epoce jakiś jeden naród go reprezentuje i wtedy naród ten obejmuje rząd duchów i zachowuje go aż do spełmema swej misji Na tym podłożu Hegel wielki obraz historiozoficzny:

oddzielał cztery wielkie okresy. wschodni.grecki, rzymski i germański, mejako wiek dziecięcy, chłopięcy. męski i starczy, a każdy pojmował jako szczebel w rozwoju ducha. Heglowska fil państwa i dziejów była doktryną interpretującą samowolnie fakty, ale była też próbą pogłębienia historii wniknięcia w istotne czynniki dziejów, czynniki stałe, konieczne, ideowe.

Rikuyania jest autorem słynnego eseju z 1989 Koniec historii? (polskie thim. 1991), który stał się zaczątkiem książki The Endof History and the Last Mon. Filozof przywołuje w nim poglądy Hegla mówiące o tzw. końcu historii (jednak mimo tego. poglądów Fukuyamy nie umieszcza się w nurcie myśli heglowskiej) Fukuyama formułuje tezę, jakoby historia w pewnym sensie skończyła się wraz z upadkiem komunizmu (czyli państw tzw. realnego socjalizmu) i przyjęciem przez większość krajów systemu liberalnej demokracji. Liberalna demokracja oraz rynkowy porządek gospodarczy mają być. wg Fukuyamy. najdoskonalszym z możliwych do urzeczywistnienia systemów politycznych (choć nie idealnym)i W przekonaniu Fukuyamy współczesna demokracja liberalna jest zbiorem politycznych instytucji powołanych do obrony uniwersalnych praw. uświęconych zapisem w takich dokumentach, jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.