117389

3.    Społeczeństwa handlowe (Włochy, Holandia, a później Francja i Anglia czyli kraje bogacące się na gruncie pośrednictwa w handlu międzynarodowym - w tym rozwój manufaktur)

4.    Społeczeństwa uprzemysławiające się

•    Kapitalistyczne - rozwój przemysłu w sposób historycznie naturalny

•    Socjalistyczne - po rewolucji październikowej (Rosja) realizacja próby rozwoju przemysłu na gruncie socjalizmu państwowego

5.    Wysoko rozwinięte społeczeństwa post przemysłowe - większość pracy społecznej nie zachodzi w sferze materialnej, ale w sferze usług, nauki, ubezpieczeń itp. dla większej części tych krajów charakterystyczny jest duży zakres redystrybucji społecznego dochodu na korzyść warstw dolnych

6.    Społeczeństwa transformujące gospodarkę z socjalistycznej w kapitalistyczną - jest to etap liistorycznie pośredni.

W każdym z tych etapów występuje szereg zagadnień kluczowych:

1. Główna sfera gospodarowania

•    Poziom techniki

•    Sposób i efektywność gospodarowania

1.    Własność i zróżnicowanie społeczne -własność zawsze wiąże się ze zróżnicowaniem społecznym

2.    Stosunki podziału - zależą od stosunków własnościowych. Jakie są stosunki własnościowe, takie są stosunki w podziale majątku i w podziale dochodu. Własność dotyczy majątku, a efektem własności są duże nierówności w podziale dochodu.

3.    Kwestia władzy i jej roli

4.    Ideologia - zespół zasad politycznych, prawnych, itp., które uzasadniają istniejący system.

5.    Główne problemy i poglądy ekonomiczne

Zagadnienia te można rozpatrywać na tle poszczególnych społeczeństw:

Społeczeństwo pierwotne - zajmowało się zbieractwem, myślistwem, rybołówstwem i pasterstwem (jako główna sfera gospodarowania). Poziom techniki i wiedzy był bardzo niski. Produkcja (polowania) odbywała się w dużych grupach i była wspólna, co powoduje brak własności prywatnej środków produkcji. Głównym środkiem produkcji była ziemia, lasy, woda, pastwiska. Nie należały one do żadnej indywidualnej osoby, ale były własnością plemienia (były jego terenem łowów) i podlegały ocłironie całego plemiema - podstawowy środek produkcji (ziemia był wspólny, albo niczyj). Podział pracy następował między kobiety i mężczyzn, co doprowadziło później do matriarchatu. W takich warunkach nie występowały różnice społeczne, społeczeństwo działało w sposób demokratyczny - wybierano radę starszych, w razie niebezpieczeństwa - wodza wojennego. Nie istniała również żadna drużyna wojskowa - w razie niebezpieczeństwa wszyscy stawali się wojownikami. Podział wytworzonej produkcji był wyrównany, gdyż, przy niskiej wydajności pracy społeczność nie mogła sobie pozwolić na nierówny podział swojej produkcji. Stosunki te uświęcone były tradycją i wierzeniami (grupy totemowe). Głównym problemem była regularność i wzrost