44628

53. Walka Władysława Łokietka o scalenie ziem polskich w XIV wieku

W 1302 roku Władysław Łokietek mógł skutecznie rozpocząć walką o odzyskanie polskich dzielnic, ponieważ otrzymał poparcie od papieża Bonifacego VIII. Stolica Apostolska chciała umocnić $v* zwierzchnictwo na Wschodzie Europy (chodziło tu głównie o dziedzictwo po Arpadach, po które siągał też Wacław II), a papież Bonifacy VIII popierał Andegaweńczyka Karola Roberta. Łokietek nie mógł liczyć na pomoc od samego Karola Roberta, ale pomogła mu drobniejsza szlachta zgierska. Wyprawi podjąta w 1304 roku, posunąła sią wzdłuż Fbpradu i Dunajca, dotarła do Wiślicy, której zającie pozwoliło Łokietkowi ziemie sandomierską. W maju 1306 roku zdobył Kraków i, chcąc zjednać dla siebie miasto obdarzył je rozległymi przywilejami. Szcząśliwie dla Łokietka - 4 VIII 1306 roku zamordowany został Wacław III. Śmierć ta całkowicie zmieniała sytuacją polityczną i umocniła panowanie Łokietka. Udał sią na Pomorze, gdzie przyjąto go jako prav*go dziedzica. Pomorze rajmował z terenu Kujaw, na ogół pokojowa, chociaż nie obeszło sią przy tym bez walk, jak np. pod Tczewem. Ostatecznie w listopadzie i grudniu 1306 roku wystąpo^ał w Świeciu i Gdańsku jako panujący Wyjeżdżając pozostawił zarząd Pomorza w inkach dotychczasowych urządników (m. m. przy viadzy utrzymał sią ródŚwiąców). Jednak sytuacja na Pomorzu przyjąła niekorzystny dla Łokietka obrót. Świącowie wystąpili z żądaniem zwrotu wydatków, jakie uczynili celem utrzymania kraju i porządku po śmierci Wacława, jednakże Łokietek nie przychylił sią do ich proiby. Książą ten próbował opierać sią też na innych rodach i nie da wił juz Świącom tak wyjątkowego stanowiska, jakie im przyznał Wacław. Powody te stały sią przyczyną zawarcia w dniu 17 VII 1307 roku w Lindów w Brandenburgu układu miądzy Świącami a margrabiami brandenburskimi, na mocy, którego Świącowie poddali Brandenburczyfcom Pomorze, zastrzegli jednak dla siebie dziedziczną godność kasztelańska w Słupsku oraz nadanie w lenno 5 grodów wraz z należącą do nich ziemią. Na przełomie 1307/8 roku Łokietek zjawił sią na Pomorzu, chcąc wzmocnić panowanie na tych terenach, jednak sytuacja w Małopolscy (bunt biskupa Muska ty) zmuszała go do powrotu. Opieką nad Pomorzem złozył w rące książąt kujawskich, Kazimierza i Przemysława. W VIII 1308 roku margrabiowie brandenburscy Otton i Waldemar urządzili wyprawą na Pomorze i dotarli aż pod Gdańsk. Ponieważ Łokietek nie mógł tam wysłać wówczas ani piemądzy ani wojsk poradził kasztelanowi gdańskiemu Boguszowi, by walczył sam, a w ostateczności zwrócił sią o pomoc do Krzyżaków. W 1308 roku została zawarta umowa, na mocy, której Krzyżacy mieli udzielić Polakom pomocy wojskowej, celem odparcia Brandenburczyków, Brandenburczyków książą polski miał zwrócić Krzyżakom po me sione koszty. Krzyżacy dopełnili umowy, a margrabiowie widząc w zamku gdańskim wojska zakonne zaniechali wyprawy. Wówczas rozpocząła sią podstąpna gra krzyżacka. Krzyżacy zająli 14 XI 1308 roku zamek gdański, po kilku dniach zaatakowali samo miasto, spalili je a załogą wymordowali. Na stąpnie za 10 tysiąc y grzywien Krzyżacy odkupili od Margrabiów dokumenty cesarskie, które przyznawały margrabiom prawa do Pomorza. Ostatecznie w 1308 roku Łokietek utracił Pomorze gdańskie na rzecz Krzyżaków. Pomorze zostało utracone, ponieważ Łokietek za ważniejsze uznał tłumienie buntu biskupa Muskaty w Małopolsce. Przyczyny buntu: intrygi biskupa przeciw ksiąciu, łupienie dóbr biskupich przez zaciążne wojska Łokietka. Biskup groził karami kościelnymi, a Łokietek cofnął przywileje, które pozwalały biskupowi obwarowywać miasta w jego majątnościach i rozpoczął zdobywać umocnione miasteczka biskupie. Muskata schronił sią na Śląsku. W 1307 roku przeciw Muskacie wystąpił arcybiskup Jakub Świnka. Tymczasem Łokietek zdradliwym podstąpem -zapewniwszy biskupowi bezpieczeństwo osobiste, ściągnął go do Krakowa i uwiąził. Mimo interwencji papieża Klemensa V Muskata podpisał swą kląską (2 VII 1309 r). W latach 1311-1312 miał miejsce bunt mieszczan niemieckich przeciw Łokietkowi. Ten tzw. bunt wójta Alberta to szeroko rozgałązione sprzysiążeme zarówno miast małopolskich (Krakowa,