45158

HISTORIA FILOZOFII NOWOŻYTNEJ

Ze sformułowania imperatywu obowiązku i jego uzasadnienia (człowieczeństwo jest zarazem środkiem i celem samym w sobie) Kant wyprowadza przykładowe rozważania nad obowiązkami zupełnymi i niezupełnymi. O samobójstwie pisze, że gdyby je zaakceptować, to przyroda popadłaby ze sobą w sprzeczność. O krzywoprzysięstwie - że w sprzeczność popadłaby idea obietnicy. O zaniedbywaniu talentów - że zapomina się tu o tym, iż człowieczeństwo jest celem samym w sobie. Tak samo ma się rzecz z krytyką egoizmu. Ilustracje pierwsza i czwarta odnoszą się do obowiązków niezupełnych (indywidualnych), a ilustracje druga i trzecia - do obowiązków zupełnych.

ideały praktycznego rozumu

Z idei czystego rozumu wyprowadza Kant trzy ideały rozumu praktycznego, pofzebne na polu moralności. Z idei psychologicznej - ideał nieśmiertelności. Z idei kosmologicznej - ideał wolności. Z idei teologicznej - ideał sędziego. Mamy teraz pewność, że jest co sądzić, jest za co sądzić i jest sam sędzia - nie unikniemy konsekwencji naszego postępowania.

państwo celów

Kant odwołuje się do pomysłów swoich poprzedników i pisze też o państwie celów, skupiając się na relacjach między jednostką a całością Istota rozumna należy do państwa celów jako prawodawcza i podległa prawom zarazem - przez swoje maksymy bierze czynny udział w ustanawianiu ogólnego prawodawstwa.

Cnoty można podzielić na takie, którym przysługuje cena, i takie, któiym przysługuje godność. Do tych drugich zaliczają się tylko moralność i ludzkość. Sama godność ma podstawę w autonomii podmiotu moralnego. Zasada autonomii woli (kolejne sformułowanie imperatywu kategorycznego): należy wybierać tak, żeby maksymy własnego wyboru były w woli zawarte jako ogólne prawo. Jest to jedyna zasada kantowskiej etyki.

Z autonomii woli wynika imperatyw kategoryczny, a z jej heteronomii, czyli podlegania różnym zewnętrznym naciskom - imperatyw hipotetyczny. Należy jednak pamiętać, że warunki są płynne i że z autonomii woli można również imperatyw hipotetyczny wyprowadzić.

motywacja: czyny moralne i czyny legalne

Nie wszyscy ludzie zdają sobie sprawę z istnienia imperatywu kategorycznego. Możemy przyjąć, że po części jego obecność jest zautomatyzowana. Należy jednak zauważyć, że kantysta będzie postępował dobrze bezinteresownie, a ktoś, kto wypełnia narzucone przykazania - ze strachu. Dlatego jego czyny nie zasługują na miano moralnych, ale tylko Jegalnych". Mimo to, nie różnimy się od siebie jako istoty moralne i, jeżeli chcemy, możemy stać się prawie idealnymi podmiotami moralności.