3582322874

HISTORIA FILOZOFII NOWOŻYTNEJ

Benedictus de Spinoza - ..Etyka" (części: I, II)

część I

Pierwsza część dzieła Spinozy nosi tytuł: „O Bogu”. Można ją podzielić na trzy części: zbiór definicji, zbiór aksjomatów oraz zbiór twierdzeń, podpartych dowodami i wyjaśnieniami. Definicje i aksjomaty z założenia mają służyć do udowodnienia kolejnych twierdzeń.

Spinoza podaje osiem definicji:

1.    przyczyną samego siebie jest to, czego istota obejmuje istnienie;

W ten sposób zdefiniowana zostaje pierwsza przyczyna wszystkiego, co istnieje.

2.    rzecz skończona w swoim rodzaju jest taką rzeczą która może być ograniczona przez inną rzecz tej samej natury;

Spinoza wprowadza rozdział na dwie natury - cielesną i duchową utożsamiając przy okazji cielesność z ograniczonością

3.    substancja to byt istniejący sam w sobie i poznawany sam przez siebie;

Substanc/a jest więc przyczyną samej siebie i wszystkiego innego, istniejącą i poznawalną tylko przez siebie. A zatem już tutaj założone zostaje, że na zewnątrz substancji nie ma niczego. Należy jednak zauważyć, że Spinom nie wyklucm istnienia czegoś różnego od substancji wewnątrz substancji - czy jest więc prawdziwym panteistą? Chyba nie, skoro po poskładaniu pobudzeń (modi) substancji nie otrzymamy jej samej

4.    atrybut jest poznawaną przez rozum istotą substancji;

Człowiek, który nie jest substancją może ją pojmować poprzez jej istotę - atrybut.

5.    modus to pobudzenie substancji, nie istniejące samo przez siebie i przez coś innego pojmowane;

Pobudzeniem substancji jest więc wszystko, co nie jest substancją Spinom wyróżnia myślenie i rozciągłość, które to dwa byty wystarczają mu do skonstruowania świata rzeczywistego. Pobudzenia danej substancji wypływają z jej atrybutów.

6.    Bóg jestbytem nieskończonym bezwzględnie, składającym się z nieskończenie wielu atrybutów, z których każdy wyraża istotę wieczną i nieskończoną

Do definicji Boga przemycona zostaje nieskończoność w czasie i przestrzeń/, a także to, że składać ma się on z nieskończenie wielu atrybutów. Warto zauważyć, że Spinoza nie utożsam// od razu Boga i substancji. Aby to uczynić, musiałby definicyjnie wprowadzić jedyność substancji i to, że istnieje tylko jedna n/eskończonosć, Pogląd ten nie był popu/amy w jego czasach.

7.    rzecz wolna to rzecz istniejąca tylko z konieczności swojej natury i sama siebie tylko determinująca do działania (jej przeciwieństwem jest rzecz konieczna);

8.    wieczność to samo istnienie, o ile pojmuje się je jako wynikające koniecznie z definicji rzeczy wiecznej.

podaje następnie siedem aksjomatów:

1.    wszystko, co jest, jest w sobie albo w czymś innym;

2.    to, co nie może być pojęte przez coś innego, winno być pojęte samo przez siebie;

3.    z określonej przyczyny musi wynikać skutek, nie ma skutku bez określonej przyczyny;

4.    znajomość skutku zależy od znajomości przyczyny;

5.    rzeczy nie mające ze sobą nic wspólnego, nie mogą być zrozumiane jedna przez drugą

6.    idea prawdziwa musi zgadzać się ze swoim podmiotem;