45170

HISTORIA FILOZOFII NOWOŻYTNEJ

Tekst .0 niewolnej woli" był odpowiedzią na dzieło Erazma ,0 wolnej woli". Luter przeanalizował je punkt po punkcie, a następnie, nierzadko nadinterpretowując twierdzenia Erazma, rozprawiał się z jego tezami.

Głównym przedmiotem sporu pomiędzy Lutrem i Erazmem było przyznanie przez pierwszego człowiekowi wolnej woli w takim sensie, w jakim rozumiał ją kościół katolicki. Erazm twierdził, że wolność człowieka przejawia się w tym, że może on przyjąć lub odrzucić laskę Bożą. Luter nie godził się na przyznanie człowiekowi tak dużego znaczenia - po co ofiara Jezusa, skoro człowiek sam może decydować o przyjęciu lub nieprzyjęciu łaski? Dla augusńanina implikuje to w oczywisty sposób ograniczenie wszechmocy Boga. Jednakże skoro człowiek nie jest wolny, to kto odpowiada za to, co się dzieje na ziemi? Naturalnie, Bóg. Obarczenie go winą za cale zło tego świala wydaje się więc konsekwencją nieuniknioną, której Luter jednak unika.

Zdaniem Lutra, chrześcijanin nie jest wolny od łaski, ale nie powinno go to martwić. Celem człowieka jest przecież dobro, które leży poza sferą doczesną. Imputuje Erazmowi, jakoby twierdził, iż wolność woli .działa" we wszystkich sprawach (co jest oczywistą nieprawdą), a obalając tą tezę, stawa czytelnika przed alternatywą: wszystko albo nic.