45171

HISTORIA FILOZOFII NOWOŻYTNEJ

Mccolo Machiayelli - .Ksjążfi!

W .Księciu' Machiavelli zajmuje się mechanizmami rządzenia, sironi od kwestii moralnych (choć jawnie usprawiedliwia te spośród niemoralnych czynów władcy, które uchodzą za .niezbędne") i wskazuje tylko środki utrwalania i uirzymywania władzy politycznej. Nie dokonuje przeskoku na poziom utopii, a poprzestaje na radach mających w zamierzeniu zreformować stan rzeczywisty.

Celem władzy jest według Machiavełlego zapewnienie państwu bezpieczeństwa i pomyślności i tylko dążenia w tym kierunku mogą usprawiedliwić niemoralnego księcia. Nie zgadzał się na zaakceptowanie immoralizmu w szerszej postaci, był świadomy faktu, że zdegradowany naród skazany jest na zgubę. Mimo to, w gruncie rzeczy bardzo oddalił się od chrześcijańskiego pojmowania cnoty, na rzecz jej koncepcji pragmatycznej i sytuacyjnej. Światem rządzą Bóg i los, między którymi jest taka różnica, że losowi można się przeciwstawiać - właśnie na tym sprzeciwie wobec teoretycznie nieuniknionego, .radzeniu sobie" polega według Machiavellego cnota. Z drugiej strony, dobremu władcy Fortuna sprzyja - to właśnie znak, że jest władcą właściwym.

W .Księciu' podziwiał Machiavelli zdolność zdobycia władzy i jej utrzymania. Przyjmował, że natura ludzka jest u samych podstaw egoistyczna, wskazywał władcy, na czym polega jego interes. Pozbawiał go skrupułów - jedynie dzięki takiemu ideałowi rządzenia można zapanować nad zepsutym i dekadenckim społeczeństwem. Reforma możliwa jest tylko dzięki działaniu prawodawcy wyposażonego we wszechwładzę. Pisząc to, Machiavelli myślał przede wszystkim o współczesnych mu państwach włoskich i o politycznych podziałach Italii, Tak więc moralny cynizm nie jest celem doktryny politycznej Machiavellego, a ma jedynie umożliwić realizację tego celu, którym w rzeczywistości jest reformacja państwa.

Wyższa od absolutnej monarchii jest zdaniem Machiavellego republika. Jednakże jeśli społeczeństwo jest zepsute, państwo uratować może tylko silna, scentralizowana władza. Monarchia jest w tym ujęciu drogą do zbudowania zdrowego społeczeństwa republikańskiego. Nie należy też zapominać o kontekście historycznym .Księcia'. Machiavelli miał nadzieję na silnego władcę, który zjednoczyłby Italię i ochronił ją przed barbarzyńskimi inwazjami.

Machiavellego uważa się za twórcę historycznej indukcji - historia powtarza się, można więc wyciągać z niej konstruktywne wnioski na przyszłość.