Socjologia
Jednostka a spoeczestwo .
Czowiek w procesie socjalizacji .
Czowiek jest istot spoeczn, uksztatowan przez kultur w socjalizacji .Efektem tego procesu s okrelone cechy osobowoci np.: postawy , pogldy, respekt dl norm i wartoci powszechnie przyjtych . osobowo czowieka mona uj z punktu widzenia jej elementarnych skadników ( biologiczne wyposaenie czowieka ) . Do cech biogennych zalicza si pe , wzrost , budow ciaa , waciwoci fizjologiczne . obecnie czynniki biogenne rozpatruje si równie ze wzgldu na ich wpyw na ycie spoeczne ( w analizie ról spoecznych , w dyskusjach ) . Kolejnym skadnikiem osobowoci czowieka s elementy psychogenne np. pami , wola , wyobrania , inteligencja , temperament ). Temperament jak zauwaa R. Linton . do dzisiaj nie jest zbadany czy naley do cech wrodzonych czowieka , czy jest rezultatem wpywu otoczenia . Niektórzy badacze traktuj temperament jako wypadkow czynników wrodzonych i rodowiskowych . Czynniki biogenne jak i psychogenne nie s decydujce dla zachowa ludzkich . wikszo socjologów uwaa e socjogenne elementy osobowoci stanowi podstaw rónych zachowa czowieka w spoeczestwie . J Szczepaski wyrónia nastpujce podstawowe socjogenne elementy osobowoci : kulturowy idea osobowoci , role spoeczne , ja subiektywn i odzwierciedlon . Proces który wprowadza jednostk w ycie spoeczne ( uczy j zachowania i porozumiewania si ) nazywa si procesem socjalizacji . W procesie socjalizacji czowiek uczy si panowania nad popdami i potrzebami . Wynikiem oddziaywania rodowiska jest nauka zachowa zgodnych z ogólnie przyjtymi normami spoecznymi i wedug okrelonych wzorów . Wzór Kulturowy okrela sposób zachowania , dopuszczony i skuteczny w okrelonej sytuacji ( schematy dziaania ) . Socjalizacja ma równie znaczenie w ksztatowaniu systemu wartoci i hierarchii potrzeb ( mie wadze pienidze dobr prac ) . Pewne wartoci wynikaj ze specyfiki okrelonej grupy ( inne potrzeby rolnika , pracownika umysowego ) . przyjcie okrelonego systemu wartoci moe zalee równie od grupy do której jednostka chciaaby nalee - aspiracja grupa odniesienia . Hierarchia wartoci w duej mierze zaley od systemu spoecznego, ekonomicznego i politycznego danego spoeczestwa .W pierwszych latach ycia czowiek zdobywa podstawowe wiadomoci na temat rzyczywistoci i samego siebie . Proces socjalizacji powoduje zinternalizowanie niektórych wartoci przez jednostk w taki sposób , e zostaj one wbudowane w jego osobowo . Czowiek dy do realizacji wartoci które stanowi o jego tosamoci . W procesie socjalizacji jednostka uczy si równie odgrywania ról spoecznych ( zdobywa umiejtno spenienia oczekiwa innych ).
Dziki socjalizacji czowiek zdobywa podstawowe umiejtnoci potrzebnie do funkcjonowania w spoeczno . Czowiek uczy si równie umiejtnoci porozumiewania z innymi ludmi za pomoc symboli i jzyka . Socjalizacja zatem rozumiana jest jako proces , który ksztatuje osobowo czowieka i przystosowuje go do ycia w zbiorowoci . W socjologii funkcjonuj równie koncepcje , w których podkrela si aktywn rol jednostki w procesie socjalizacji ( czowiek nie tylko jako przedmiot oddziaywa spoecznych ale take aktywny podmiot , twórczy wiadomy ) . Socjalizacja jest procesem który towarzyszy czowiekowi przez cae ycie .
Konformizm ( sposób przystosowania jednostki do ycia w spoeczestwie )
Formowanie ludzkiej tosamoci opiera si na dwóch mechanizmach : indywidualizacji i identyfikacji . Mechanizmy te moemy rozpatrywa jako dwa przeciwstawne bieguny , jeden prowadzi do formowania si osobistej drugi tosamoci spoecznej . czowiek moe y w stanie napicia midzy wartociami zwizanymi z jego indywidualnoci a wartociami zwizanymi z konformizmem ( zmiana zachowania lub opinii w wyniku rzeczywistego ;lub wyimaginowanego wpywu osób lub grup ) . Badania wykazay e mamy wiksze zaufanie do wiedzy danej osoby ( grupy ) im bardzie jestemy skonni postpowa tak jak ona/ oni . utrwalamy wzory zachowa . Ludzie su nam do okrelania rzeczywistoci . E . Aronson rozrónia trzy typy zachowa konformistycznych : uleganie , identyfikacja , internalizacja . Uleganie jest efektem zachowania jednostki motywowanej przez ch uzyskania nagrody albo uniknicia kary . Identyfikacja gwarantuje trwalsze efekty zachowa . Motywem dziaania staje si pragnienie jednostki aby by podobn do osoby od której pochodzi oddziaywanie . Internalizacja jest mechanizmem który daje najtrwalsze efekty . czynnikiem decydujcym jest przekonanie o susznoci . W procesie socjalizacji ogromne znaczenie ma wiarygodno róda informacji ( osoby, grupy , instytucji ) . Ludzie uwaaj , e nie ulegaj wpywowi innych ludzi , a wiele motywów zachowania traktuj jako wasne i niezalene , w rzeczywistoci nie zdaj sobie sprawy z tego , jak silnie oddziaywaj na nich inni ludzie . Jak jeden z badaczy ludzie pielgnuj w sobie mit o osobistej nie zalenoci . W okresie ksztatowania si tosamoci czowiek musi wybra pomidzy wolnoci a bezpieczestwem . Wolno poprzez mio ,spontaniczno. Bezpieczestwo poprzez unikanie samotnoci podporzdkowanie si innym ludziom . Biorc pod uwag mechanizm konformizmu spoecznego moemy wyjani przyczyny ulegania modzie ,rodkom masowego przekazu , akceptacji warunków
Kulturowy idea osobowoci
W procesie socjalizacji istotne znaczenie odgrywa kulturowy idea osobowoci , narzucajcy czowiekowi wzór cech i zachowa akceptowanych w spoeczestwie lub w pewnych grupach spoecznych . Idea osobowoci przekazywany jest poprzez wychowanie ( rodzina , szkoa ), poprze kultur ( literatur , film ) Pena internalizacja ideau osobowoci nastpuje w okresie dojrzewania . O tym , kim jestemy decyduj narzucone , wybrane modele zachowa . Czowiek dowiaduje si do czego w yciu warto dy i jakie oczekiwania ma wobec niego grupa spoeczna .
Proces Socjalizacji a role spoeczne
Teorie ról spoecznych badaj sposoby speniania rónych wymaga nakadanych przez spoeczestwo .
Czowiek wkraczajc w sytuacje spoeczn , spotyka si z okrelonymi oczekiwaniami i wymaganiami innych . Z drugiej strony sam równie okrela wymagania i oczekiwania wobec innych . Z kad rola spoeczn zwizane s okrelone prawa i obowizki kada sytuacja jest swoist gr . Rola spoeczna to wzgldnie stay i wewntrznie spójny system zachowa i cech , bdcych reakcjami na zachowanie innych osób i przebiegajcych wedug ustalonego wzoru . Role róni si od siebie pod wieloma wzgldami : zakresem oddziaywania , stopniem okrelenia konkretnych dziaa , czstotliwoci i znaczeniem w yciu .Uczucia i postawy wzmacniana s w zwizku z odgrywan rol , która zwizana jest z okrelonym stopniem identyfikacji .Realizacja roli wymaga wic od czowieka okrelonych zachowa , które oznaczaj nie tylko pojcie dziaa ale take identyfikacj z rol Rónorodno granych ról moe burzy pewn spójno wiata . Jednostka musi posiada zdolno do oddzielenia jednej roli od drugiej , musi dokonywa wyboru , jeli midzy rolami zaistniaa sprzeczno .
Integracja elementów osobowoci
Integracja osobowoci czowieka przebiega na dwóch paszczyznach : indywidualizacji i identyfikacji . Tworz one swoisty ukad , w którym badacze wyróniaj 3 podstawowe mechanizmy motywujce dziaanie i integrujce osobowo jednostki :- denie do utrzymania poczucia wasnej tosamoci , denie do utrzymania i wzrostu poczucia wasnej kontroli nad rzeczywistoci , denie do utrzymania i wzrostu poczucia wasnej wartoci . Za podstawowe czynniki dezintegracji osobowoci uwaa si bdy popeniane w procesie socjalizacji ( np.:przekazanie dziecku faszywych informacji o wiecie , brak mioci ) /Bdna socjalizacja doprowadza do uksztatowania si w czowieku faszywego obraz wasnego ja . Istotn przyczyn dezintegracji osobowoci moe by zbyt wysoka samoocena , podejmowanie ról do których jednostka nie posiada predyspozycji . Dla osób o zanionej samoocenie zbyt dua ilo niepowodze moe burzy poczucie wasnej wartoci , zwtpienie w sens ycia . poczucie dezintegracji pojawia si zazwyczaj w okresie dojrzewania lub w okresie istotnych zmian w yciu czowieka ( nowa szkoa , nowe miejsce pracy ) Zasadniczym problemem integracji osobowoci czowieka staje si umiejtno dostosowania do nowej rzeczywistoci .
nareszcie koniec ( powodzenia )