dr Barbara Pędzich
kultura języka polskiego
semestr II
6. Reguły używania skrótów i skrótowców
1. Proszę podzielić podane niżej skrótowce na cztery grupy.
NIK (Najwyższa Izba Kontroli)
POLFA (Polska Farmacja)
SGH (Szkoła Główna Handlowa)
NBP (Narodowy Bank Polski)
POLMOS (Polski Monopol Spirytusowy)
KUL (Katolicki Uniwersytet Lubelski)
SGPiS (Szkoła Główna Planowania i Statystyki)
PAFAWAG (Państwowa Fabryka Wagonów)
BGŻ (Bank Gospodarki Żywnościowej)
BIG (Bank Inicjatyw Gospodarczych
literowce |
głoskowce |
grupowce |
skrótowce mieszane |
|
|
|
|
2. Proszę zapisać wyróżnione wyrazy za pomocą odpowiednich skrótów i skrótowców. Czy zmiana ta wpływa na sposób czytania tekstu?
Doktor Rafał Wiśniewski był pracownikiem Polskiej Akademii Nauk. Mieszkał w Dębem nad Narwią. Doktor Wiśniewski wyjeżdżał do pracy codziennie rano o godzinie 7.00, a wracał niekiedy nawet koło 22.00 - pracował bowiem w Warszawie, nie w Dębem. Działalność zawodowa doktora Wiśniewskiego polegała nie tylko na pracy w Polskiej Akademii Nauk - Wiśniewski był również przewodniczącym Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich oraz polskim przedstawicielem Fédération Internationale de Football Associations. W Stowarzyszeniu Naukowym Archeologów Polskich Wiśniewski (mający bardzo wysoki iloraz inteligencji - z angielskiego: intelligence quotient) redagował ostatnio hasła historyczne do Małej encyklopedii powszechnej; praca ta, niezwykle trudna, wymagała częstego korzystania z Wielkiego słownika ortograficznego i Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny. Przydały się tu doświadczenia zdobyte w pracy w Muzeum Archeologicznym. Wiśniewski pracował według wymyślonego przez siebie systemu, opartego na zasadach zawartych w kodeksie handlowym. Te same zasady pomagały mu w pracy w Fédération Internationale de Football Associations oraz na co dzień (nasz bohater bowiem - do tego wszystkiego - sprowadził własne przedsiębiorstwo, pewną spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością). Wiśniewski więc jak nikt znał się na nowych polskich złotych (był przecież przedsiębiorcą), na zabytkach średniowiecznych i tym podobnych. Nieobca mu była także etykieta - jako człowiek nauki wiedział bowiem, co należy zrobić, otrzymawszy np. od państwa Hoffmanów, znanych w środowisku naukowym mecenasów, zaproszenie, na którym widniał napis: „Répondez s'il vous plaît”.
3. Skrócenia nazw z poprzedniego ćwiczenia proszę podzielić na skróty i skrótowce.
Skróty |
Skrótowce |
|
|
4. Jaki rodzaj gramatyczny należy przypisać poniższym skrótowcom? Jak ustalamy rodzaj skrótowców?
CBOS `Centrum Badania Opinii Społecznej';
ND `Narodowa Demokracja';
PAP `Polska Agencja Prasowa';
SGGW `Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego';
PKP `Polskie Koleje Państwowe'
SLD `Sojusz Lewicy Demokratycznej'
ONZ `Organizacja Narodów Zjednoczonych'
WSiP `Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne'
5. Proszę wybrać poprawne formy spośród podanych niżej. Czy zawsze jest tylko jedna dobra odpowiedź?
SA - S.A. `spółka akcyjna'
NT - N.T. `Nowy Testament'
USA - U.S.A. `United States of America - Stany Zjednoczone Ameryki'
PS - P.S. `postscriptum - dopisek do listu'
kk - k.k. `kodeks karny'
DzURP - Dz.U. RP - DzU `Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej'
WF - wf. `wychowanie fizyczne'
cdn. - c.d.n. `ciąg dalszy nastąpi'
HORTEX - Horteks - Hortex `Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego Centrali Spółdzielni Ogrodniczych'
p.n.e. - pne. `przed naszą erą' albo: `przed nową erą'
m.in. - m. in. `między innymi'
6. Od podanych imion i nazwisk proszę utworzyć poprawne inicjały.
Jan Chryzostom Pasek - …………………….
Aleksander Ścibor-Rylski - …………………
Szymon Szymonowic - …………………..…
Stanisław Staszic - ……………………….…
Jan Kowalski - ……………………….….….
Szymon Majewski - …………………………
Tadeusz Boy-Żeleński - ……………………..
Charlie Chaplin - …………………………….
Ćwiczenia oprac. na podstawie publikacji: 1) Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Kłosińska, Warszawa 2004, 2) A. Hącia, B. Pędzich, Język polski. 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy, Warszawa 2007.
1