75613

Dr. Andrzej Pieczewski

Historia Gospodarcza

Wykład VII - Wielki kryzys ekonomiczny

przemysłowych, dochody zmniejszały się, a pracy przybywało. Aby kupić jeden pług, przeznaczano 1 kwintal (100 kg) żyta, a w okresie „dna" kryzysu (1932 r.) 1 pług - 3 kwintali.

„Nożyce cen nr 2" - związane z zakupami płodów rolnych przez handlarzy w okresie kryzysu, potem sprzedawanie drożej znacznie. Najbardziej ucierpiały gospodarstwa małe i prowadzące gospodarkę intensywną - na dużą skalę (wymagały maszyn, organizacji, modernizacji).

Przemysł:

Cechą główna był spadek produkcji. Produkcja światowa spadła o 33%, w USA o 49%, Niemcy o 47%, Kanada o 45% (1932 r - dno kryzysu), Polska o 41%. Istotne, że tendencja spadkowa w Polsce trwała dość długo. Największy regres dot. górnictwa i hutnictwa. Rozwój przemysłu energetycznego, elektrotechnicznego - były to nowe branże

-    tworzono dopiero ich podstawy, czyli nie było nadwyżek produktów z tych branż. W okresie kryzysu postępuje proces kartełizacji - monopolizacji (wzrost karteli ze 133 do 274) - mogły kontrolować od 30-40% produkcji przemysłowej. Miała miejsce maksymalizacja cen (brak konkurencji). Przemysł chciał nadwyżki wysyłać za granice

-    forsować eksport.

3) Problemy walut owo-skarbowe:

Wielki kryzys ekonomiczny spowodował zaburzenia w światowym systemie finansowym. Nastąpił odpływ kapitału amerykańskiego i francuskiego z Europy. Nastąpiło załamanie się systemów waluty złotej. Od tego momentu nie powróci do pierwotnej postaci. Nowe metody rozliczeń międzynarodowych i m.in. clearing. Umowy płatnicze zaczęły odgrywać większą rolę.

Polska:

Ważne rozwiązania i ważne decyzje - polityka deflacyjna - utrzymywanie stałego kursu złotego. Metody:

1    - wzrost pieniędzy w obiegu

2    - zmniejszenie środków na inwestycje

3    - ograniczenie wydatków budżetowych.

Wiele krajów wprowadziło dewaluację waluty, co pociągnęło za sobą wprowadzenie umiarkowanej inflacji. Było to zjawisko pozytywne, bo służyło wychodzeniu z kryzysu, było mniej kosztowne i większość krajów stosowało tą drogę, ale nie Polska. Rząd Polski obawiał się powrotu inflacji lub zamiany w hiperinflację.

Malały zapasy' złota i dewiz w Banku Polskim Bank nie dawał pieniędzy ani kredytów - zależne to było od konstrukcji gospodarki. Stan skarbu państwa był katastr ofalny - duży deficyt budżetowy. Upadło 111 instytucji kredytowych na ziemiach polskich Dług wzrósł o 275% (wewnętrzny). Załamała się bankowość prywatna, ale rozwijała się bankowość państwowa.

TEZAURYZAGA. Zmiany w handlu polskim i międzynarodowym.

4) Handel międzynarodowy:

Kryzys miał na niego największy wpływ. Obroty spadły o 35%. W Ameryce Płn. O 26%. Zjawisko niekorzystne -DUMPING - sprzedaż towarów poniżej kosztów; zapoczątkowane w ZSRR. Japonia miała siłę roboczą, więc też mogła sobie na to pozwolić Większość krajów wprowadziła protekcjonizm, aby chronić własny rynek. Liberalizm gospodarczy i handlowy. Taryfy celne wzrosły średnio 2-krotnie w Europie Zach. i Śród. (niektóre państwa).

Polska: