75634

Dr. Andrzej Pieczewski Historia Gospodarcza

Wykład IX-Gospodarka na ziemiach polskich na tle zmian ekonomiki światowej

czasie wojny, wzrastał terror. W pierwszej kolejności „uderzono" w inteligencję, zagłada ludności żydowskiej - holokaust, okrutne metody.

Niemcy mieli przygotowane plany na przyszłość (demograficzne), inne plany dla „Kraju Warty" (dawny zabór) wyeliminowanie Polaków na rzecz Niemców w Generalnej Guberni - reszta Polski miała być siłą roboczą - niewolniczą. Polityka ekonomiczna inna dla GG i ziem przyłączonych, wcielonych („Kraj Warty") - miała być polityka stabilna, taka jak w Niemczech. W GG polityka ekon. zależna od sytuacji wojennej. Na ziemiach GG podczas wojny z ZSRR stworzono dobre zaplecze wojskowe. Wcześniej próbowano zamienić GG w region agrarny - rolniczy, rezerwuar siły roboczej. Podczas wojny z ZSRR starano się rozwijać niektóre branże (związane z wojną), nawet je dofinansowywano. Intensyfikacja produkcji rolnej, żywność potrzebna dla wojska. Zwiększono liczbę ludzi wywożonych do przymusowych robót w Niemczech. Czasami nawet warunki pracy były lepsze niż w Polsce.

Eksterminacja ludzi w obozach koncentracyjnych i obozach pracy - 900 tys. Polaków wysiedlono z ziem wcielonych do Niemiec („Kraj Warty"), ok. 4mln. na przymusowe roboty, 130 tys. Polaków zmarło (choroby, głód).

•    Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy:

Akcja likwidacyjna w rzemiośle i przemyśle. Niemcy zamknęli ok. 60% zakładów rzemieślniczych, małych i średnich przedsiębiorstw. Zwiększyły się nawet inwestycje na rzecz Rzeszy: Fabryka chemiczna w Oświęcimiu, kopalnie węgla brunatnego. Najwięcej inwestowano na G. Śląsku, gdzie rozwijano przemysł ciężki i zbrojeniowy - rosła produkcja - robotnicy uzyskiwali wynagrodzenie. Ponad 2/3 przemysłu przeznaczono na potrzeby wojenne Rzeszy. Podobna sytuacja w transporcie - znaczenie kluczowe -przewóz broni, amunicji. Transport w GG - zmodernizowano kilkaset km dróg kolejowych, odbudowywano 900 mostów. Przez GG przewożono ok. 60% ogółu dostaw dla walczącej armii hitlerowskiej.

•    Polityka kredytowo-pieniężna:

Nastąpiła likwidacja banków polskich na terenach wcielonych do Rzeszy. Na terenie GG zlikwidowano banki Żydów i część banków polskich. Powstawały nowe banki niemieckie. Pod koniec 1939 r rozpoczął pracę Bank Emisyjny (waluta - młynarki - od nazwiska prezesa Młynarskiego). W „Kraju Warty" Polakom zabrano możliwość korzystania z kredytów, w GG były dostępne kredyty krótkoterminowe.

W końcowym okresie wojny pojawiły się tendencje inflacyjne. Polska oszczędzała, ale towarów brakowało. Polska częściowo pokrywała wydatki wojenne Niemców, którzy mieli duże zyski z naszych podatków.

•    Przeobrażenia w rolnictwie:

Niemcy dbali o rozwój rolnictwa, dbali o chemizację, mechanizację, oświatę rolniczą (1400 traktorów, 1000 młóckami, 140 tys. innych maszyn rolniczych)

•    Warunki materialno - bytowe ludności:

Niskie płace, spadek dochodów zwłaszcza w GG ( o połowę prawie), zwiększano czas pracy (nawet do 10 - 12h w przemyśle zbrojeniowym), niskie racje żywnościowe (Polacy prawie 4 razy mniejsze od Niemców), lepsza sytuacja na Śląsku, ratował spożycie tzw. czarny rynek i szmugiel; zwiększyła się zachorowalność.

Od 1941 r nasze wschodnie ziemie okupowane także przez ZSRR, warunki życia były bardzo trudne. Zaraz po wybuchu wojny ZSRR przejęło 230 tys. jeńców polskich. Najpierw wyniszczano posiadaczy ziemskich, inteligencje, w szerszych ramach niż Niemcy. Wprowadzono ustrój sowiecki, praca w łagrach.