75604

Dr. Andrzej Pieczewski Historia Gospodarcza

Wykład VIII - Interwencjonizm państwowy

2)    Program inwestycyjny. Planowanie gosp. w Polsce:

Sytuacja w Polsce była katastrofalna, kryzys był długotrwały, konieczna była pomoc państwa w gospodarce. Głównym inicjatorem programu inwestycyjnego był Eugeniusz Kwiatkowski - wicepremier i Minister Skarbu. Polska międzywojenna wiele mu zawdzięcza. Wpływ myśli Keynesa i programu amerykańskiego. Podjął szeroki, jak na warunki polskie program inwestycyjny. Były w nim uwzględnione elementy planowania gospodarczego. Kwiatkowski był prekursorem w skali światowej; 4-letni plan inwestycyjny - dużo środków przeznaczono na inwestycje infrastrukturalne. Plan 6-letni dotyczył rozbudowy sił zbrojnych w Polsce. Ten program został ograniczony (brak środków) do Centralnego Okręgu Przemysłowego (w widłach Wisły i Sanu), rozwój przemysłu ciężkiego i metalurgii. Powstało wiele inwestycji tam, gdzie wcześniej była pustka. Tuż przed wojną E. Kwiatkowski przygotował plan 15-letni program rozwoju kraju (podzielony na 5 etapów). Celem było zwiększenie siły nabywczej społeczeństwa.

3)    Stosunki pieniężno-kredytowe:

Wprowadzono ulgi podatkowe dla inwestorów. Obniżono ceny wyrobów kartelowych (niektóre kartele zostały rozwiązane). Brak polityki inflacyjnej. Wprowadzonoograniczenia dewizowe.

4)    Interwencjonizm w rolnictwie:

Były to ważne decyzje dotyczące rolnictwa, bo od niego zaczął się kryzys. Na skup i handel zbożem decydujący wpływ miała administracja państwowa. Podjęto inwestycje w rolnictwie: budowano spichlerze, magazyny, zmechanizowano część mleczarni, zahamowano ceny spadkowe artykułów rolnych, wspierano eksport zboża, itd.

5)    Rozwój etatyzmu:

Etatyzm - przejmowanie przez państwo pewnych firm, zakładów z rąk prywatnych. Gdy sytuacja w Polsce była trudna, to etatyzm spełniał swoją rolę. Najbardziej rozwijał się w przemyśle ciężkim. W 1939 r udział państwa w gosp. narodowej wyniósł 15-20%.

6)    Rozbudowa interwencjonizmu na rynku pracy:

Podobnie jak i w innych krajach, starano się walczyć z bezrobociem poprzez roboty społeczne, fundusz pracy, COP, zmiany w ustawodawstwie pracy, skrócenie czasu pracy. Starano się ograniczyć rolę właścicieli, zmodyfikowano system ubezpieczeniowy.

7)    Efekty polityki interwencyjnej w Polsce:

Szereg decyzji było trafnych. Przemysł polski wszedł w fazę znacznego ożywienia. Było to wynikiem: dobrej koniunktury w krajach uprzemysłowionych i interwencji państwowej w Polsce. Wzrost produkcji w latach 1937-38 o 21%. Wzrósł potencjał przemysłowy - zajęcie Zaolzia, rozbiór Czechosłowacji. Na Zaolziu rozwinięty przemysł. Wzrosło zatrudnienie, ale wysokie było bezrobocie. Wzrost płac realnych robotników o ok. 30%. Poprawiło się położenie bezrobotnych. Tendencje wzrostowe w gosp. rolnej - wzrost dochodów rolniczych. Wzrosły obroty w handlu zagranicznym, o 40% w latach 1935-38. Poprawie uległa gospodarka budżetowa. Bilans tego okresu był pozytywny, poważne osiągnięcie. Było tylko ok. 12 lat spokojnego rozwoju. Przez ten czas jednak uczyniono wiele dla gospodarki i społeczeństwa. Ważna pozycja Polski w gospodarce światowej, można ją porównać do gosp. Węgier, Włoch, Hiszpanii. Zasługa tempa wzrostu przemysłu w Polsce - większe od tempa w gosp. europejskiej. BILANS BYŁ DODATNI.