Przestrzeń martwa anatomiczna - objętość układu oddechowego bez objętości pęcherzykowej Przestrzeń martwa całkowita(fizjologiczna) - objętość powietrza nie biorąca udziału w wymianie gazowej z krwią, tj. niewykorzystana wentylacja.
U ludzi zdrowych obie przestrzenie martwe są identyczne.
Sposoby obliczania przestrzenia martwej anatomicznej:
Analiza krzywej stężenia N2 w jednym cyklu oddechowym.
W połowie spokojnego wdechu badany wykonuje głęboki wdech czystego 02, po czym wykonuje spokojnych wydech. W tym czasie mierzone jest stężenie N2 w powietrzu wydychanym. Pierwsza porcja wydychanego powietrza (faza 1) jest to powietrze, które wypełnia przestrzeń martwą i w związku z tym nie zawiera N2. następną porcję stanowi mieszanina powietrza pęcherzykowego z powietrzem przestrzeni martwej (faza II), a kolejną powietrze pęcherzykowe (faza III). Wraz z każdą faza ilość wydychanego N2 wzrasta. Objętość przestrzeni martwej to objętość powietrza wydychanego ze szczytu wdechu do połowy fazy II. Faza III krzywej stężenia N2 kończy się na objętości zamykającej (CV) i poprzedza fazę IV, podczas której N2 w powietrzu wydechowym jest podwyższone. Powietrze w górnych partiach płuc jest bogatsze w N2 niż powietrze w dolnych, ponieważ pęcherzyki w górnych partiach płuc są bardziej rozciągnięte na początku wdechu.
Sposób obliczania całkowitej objętości przestrzeni martwej:
Na podstawie ciśnienia C02 (PC02) w powietrzu wydychanym, PC02 we krwi tętniczej i objętości oddechowej (Vt). Objętość oddechowa (Vt) pomnożona przez PC02 w powietrzu wydechowym (PEC02) równa się PC02 we krwi tętniczej (PaC02), pomnożonemu przez różnicę między objętością oddechową i przestrzenią martwą (Vd) plus PC02 w powietrzu wydechowym (PIC02) razy Vd (równanie Bohra):
PEC02 x Vt = PaC02 x (Vt - Vd) + PIC02 x Vd