77433

zobowiązania. Nie powstanie żaden ponadnarodowy organ, ale pewna silna więź współpracy oparta na traktacie między suwerennymi państwami. Wizja ta jest często określana mianem „Europy ojczyzn". Ten termin został po raz pierwszy użyty pizez generała de Gaulle‘a. który był jednym z ważniejszych wyrazicieli tej konfederalistycznej wizji zjednoczonej Europy.

Kolejne wizje to wizje federalistyczne. Wyrosły one na przekonaniu, że nacjonalizm był powodem największej tragedii Europy w XX w-. W związku z tym należy stworzyć pewne ramy. w ramach których powstaną międzynarodowe organy niezależne od państw członkowskich. W ramach wizji federalistycznych pojawia się konstytucjonalizm, który zakłada integrację od góry. czyli pełną integrację polityczną, zagwarantowanie ochrony praw podstawowych na szczeblu ponadnarodowym i ustanowienie europejskiej konstytucji. Takim konstytucjonalistą był Winston Churchill, który mówił o powianiu ..Stanów' Zjednoczonych Europy". Owa konstytucja miała gwarantować pokojowe koegzystow-anie państw i zapewniała poszanowanie praw jednostek. Dziś konstytucjonalizm utożsamia się z federalizmem.

Z koncepcji federalistycznych wywodzi się funkcjonalizm. który odegrał największą rolę. Funkcjonalizm zakłada, że proces integracji europejskiej należy rozpocząć od dołu, a więc od kwestii najmniej wrażliwych politycznie, mających cliarakter raczej tecliniczny i od takich obszarów, które w krótkim czasie przyniosą wydmiemy efekt i spowodują, że pojawi się zgoda polityczna na przechodzenie do kolejnych etapów integracji. Tym obszarem, od którego miała się rozpocząć integracja europejska była właśnie gospodarka ze w^rzględu na jej przewagę nad polityką, silne powiązania gospodarcze i szybki efekt w krótkim czasie. Wspólnota gospodarcza mogła szybko przyczynić się do podniesienia poziomu życia Europejczyków Mogła poprawić ich byt i w ten sposób utorować drogę do dalszych etapów integracji. Funkcjonalistarni byli m in. Robert Schumaim i Jean Moruiet. Funkcjonalizm zakładał, że integracja gospodarcza będzie poddana kontroli ponadnarodowych organów, czyli powstanie organów- niezależnych od państw członkowskich. To podejście najbardziej widać przy Europejskiej Wspólnocie Węgla i Słali, gdzie Wysoka Władza była najsilniejszą instytucją wspólnot europejskich.

Funkcjonalizm w latach 60. przeżył pewne odrodzenie w postaci neofunkcjonalizmu. Zgodnie z tą koncepcją, popizez integrację w jednych obszarach nastąpi tzw. efekt spili over. czyli rozlania się kompetencji na iruie obszary. Jeżeli zaczniemy blisko współpracować gospodarczo, nie będzie innego wyjścia jak tylko objąć integr acją kolejne obszary. W praktyce to się rzeczywiście sprawdziło, bo jeśli zapewniamy swobodny przepływ osób i tego konsekwencją jest zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych, to konieczne jest rozszerzenie współpracy w zakresie spraw w-ewnętiznych. wymiaru sprawiedliwości. Nie można stracić kontroli nad tym. kto porusza się na tym w^ólnym obszarze bez granic, a jeśli nie będzie struktur pomagających w wymianie informacji, to staniemy się bezradni w^fobec pewnych zjawisk niepożądanych związanych z przemieszczaniem się osób na tym wspólnym terenie.

W latach 80. pojawia się kolejne podejście do integracji europejskiej, które wiąże się z realizmem politycznym. Odchodził on od wizji funkcjonalistycznych i neofunkjonalistycznycli. zaś stawia na silne państwo. Jest to nurt zbliżony do konfederalizmu. Realizm polityczny zakłada silne państwo jako gwaranta bezpieczeństwa i dobrobytu narodu. Przy realizmie politycznym jakakolwiek władza ponadnarodowa, poddanie państwa kontroli ze strony organów międzynarodowych jest kwestionowane. Państwo ma być silne i ono ma decydować o swoich losach i swoich obywateli

W latach 90. pojawia się kolejna koncepcja, która nie zakłada pewnej wizji procesów integracyjnych, ale raczej je opisuje. Jest to tzw^r. multilevelgovemance. czyli wielopoziomowe zarządzanie. Jest to koncepcja bardziej oparta na założeniach socjologicznych i opisuje pewien układ stosunków społecznych. Opiera się na zasadzie pomocniczości (subsydiamości) i zakłada, że różne cele powinny być realizowane na różnych poziomach zaiządzania. Mamy poziom zarządzania lokalny, państwowy i poziom ponadnarodowy. Każdy z tych poziomów ma swoje zadania. Poziomy te nie pozostają ze sobą w konflikcie, nie mają na celu konkurow-ania ze sobą, ale optymalizację efektów osiąganych w-poszczególnych obszarach.