77888

Prof. Janusz Bilski

Tworzenie i funkcjonowanie strefy euro

Wykład I - Teoria optymalnego obszaru walutowego

osiągnąć stan równowagi na tym nowym już poziomic więzi ekonomicznych. Ten wniosek był eksploatowany w toku dyskusji nad mechanizmami funkcjonowania strefy euro kiedy mówiono że różnice, brak synchronizacji cyklu koniunkturalnego, brak mechanizmów wyrównawczych zostanę zastąpione przepływami czynników produkcji.

Wnioski:

-    Polityka monetarna jednego z państw może zakłócać równowagę zewnętrzną w krajach partnerskich.

-    Działanie mechanizmu wyrównawczego kurs cena może być zastąpione przez przepływy czynników produkcji.

Przykład 2:

Mundell podzielił świat na 2 państwa: USA i Kanadę. W tych państwach mamy 2 regiony: region zachodni i region wschodni. Region wschodni produkuje materiały budowlane, a zachodni samochody. Następuje przesunięcie popytu na materiały budowlane, spada popyt na samochody. W regionach zachodnich USA i Kanady pojawia się recesja i bezrobocie, a w regionie wschodnim następuje przyśpieszony wzrost gospodarczy, a nawet przegrzanie koniunktury, pojawia się silna presja inflacyjna. BC USA i Kanady stają przed trudnym zadaniem. Nie można przy pomocy tej samej polityki pieniężnej równocześnie hamować wzrost inflacji w regionie wschodnim i wzrost gospodarczy w regionie zachodnim. Czy jest możliwe sprowadzenie takiej polityki pieniężnej w strefie euro, która byłaby dobra zarówno dla krajów dotkniętych kryzysem zadłużeniowym i recesją na południu Europy i równocześnie byłaby dobra dla krajów północy Europy? Nie, obecnie nie można prowadzić racjonalnej polityki pieniężnej, bo jeśli założymy, że należy ograniczać popyt wewnętrznych w krajach południa, należy zwiększać absorbcję wewnętrzną, to należy podnieść stopy procentowe. Jednak nie zgodzą się na to kraje bogatej północy, bo wpłynęłoby to niekorzystnie na ich sytuację ekonomiczną - podwyższone stopy procentowe hamowałyby i tak niski wzrost gospodarczy.

Mundell zadaje pytanie czy obszar walutowy musi pokrywać się z granicami państw? Uważa że idealnym rozwiązaniem jest utworzenie 2 dolarów i 2 BC: dolar zachodni! dla Kanady i USA) i wschodni. W efekcie BC może prowadzić efektywną politykę pieniężną - podwyższa stopy procentowe w regionie wschodnim i obniża stopy procentowe w regionie zachodnim.

Następnie zaczęła się dyskusja jakie powinny być kryteria przystąpienia do strefy walutowej:

Nurt 1 tradycyjny /egzogeniczny - ekonomiści koncentrowali uwagę na sformułowaniu warunków brzegowych jakie muszą spełniać kraje jeżeli chcą przystąpić do optymalnego obszaru walutowego. Podejście to przyjmuje założenie, że kraje nie muszą na dzień dobry spełniać wszystkich tych warunków, że funkcjonowanie w ugrupowaniu integracyjnym powinno zwiększać konwergencję realną między krajami, powinno synchronizować przebieg faz cyklu koniunkturalnego, tak aby nie występowały między nimi istotne różnice.

Nurt 2 endogeniczny Podejście to wynika z badań Rosa, wykazał on w swoich badaniach, że wprowadzenie stabilnych kursów walutowych sprzyja osiąganiu większej intensywności handlu między krajami, które usztywniają te relacje kursowe, a za tym idzie tworzenie się silnych współzależności między tymi gospodarkami, co w konsekwencji może doprowadzić do synchronizacji faz cyklu czyli konwergencji realnej. Badania te są poparte wynikami wprowadzenia stabilnych kursów walutowych w Ameryce Łacińskiej. Wystąpienie tego typu zależności pokazuje też integracja europejska. Stabilizowanie kursów walutowych w ramach europejskiego systemu walutowego przyczyniło się do wzrostu handlu między krajami należącymi do ESW. Czy intensyfikacja wymiany handlowej powoduje że łatwiej jest osiągać równowagę zewnętrzną? Istnieje poważne ryzyko, że zwiększenie intensywności handlu może dać w konsekwencj trwały podział na grupę państw nadwyżkowych i deficytowych, co jest zjawiskiem niebezpiecznym.

Dyskusją na temat warunków jakie powinny spełniać kraję wchodzące do unii walutowej:

McKinnon sformułował kryterium mówiące o tym, że bardzo istotnym warunkiem uczestnictwa kraju w optymalnym obszarze walutowym jest otwartość gospodarki, mierzona jako stosunek towarów które mogą być przedmiotem handlu zagranicznego do towarów not tradeable, które nie są przedmiotem wymiany międzynarodowej. Zdaniem McKinnona większa otwartość kraju zwiększa zależność cen krajowych od cen rynku światowego, co oznacza że kurs walutowy silnie oddziałuje na poziom cen i pośrednio na poziom płac realnych. Oznacza to, że kurs walutowy może nie być efektywnym instrumentem stabilizowania cen, skuteczniejsze tutaj mogą być działania z zakresu polityki fiskalnej. Wnioskiem generalnym McKinnona jest że kraje o dużej otwartości gospodarki są dobrymi kandydatami do unii walutowych ze względu na ograniczoną efektywność kursu walutowego. McKinnon zwraca uwagę na to że kraje o niskim stopniu otwarcia mogą posługiwać się kursem walutowym i jest on wtedy efektywnym instrumentem polityki gospodarczej. Kraje o dużym stopniu otwarcia mogą wchodzić do unii walutowych, rezygnować z polityki kursu walutowego, a kraje o niskim poziomic otwarcia nie powinny. Badania McKinnona były prowadzone w latach 70-tych i do tej pory są pozytywnie weryfikowane empirycznie. W krajach takich jak Polska (w krajach emerging markets) rola kursu walutowego w sterowaniu procesami ekonomicznymi jest duża. Ten kanał transmisji polityki monetarnej kursem walutowym jest efektywny.