1841899733

148

RECENZJE, OMÓWIENIA, NOT!

1. wiadomości stosunkowo krótkie, mające charakter uzupełniających się meldunków, nie monotonne;

2. pierwsze doniesienia wysuwające na czoło tylko jedno zagadnienie ekonomiczne, dzięki czemu czytelnik wie, w jakiej jednej sprawie winien coś uczynić;

3. informacje donoszące o wydarzeniach jednostkowych, ale jedynie o typowych, godnych uogólnienia;

4. informacje nie tylko konstatujące coś, lecz mające formę polemiczną; czytelnik musi więc sam udzielić odpowiedzi;

5. informacje ekonomiczne doceniające rolę techniki, ale wskazujące, że problem tkwi w człowieku posługującym się techniką.

Nawiązując do organizatorskiej roli informacji, H. Budzislawski oświadczył: ,.Nie należy przemilczeć, że prasa w przynajmniej jednym bratnim kraju nie podołała trudności powiązania propagandy produkcyjnej z informacją polityczną, kulturalną i ogólnoekonomiczną. Najważniejsze dzienniki centralne tego kraju demokracji ludowej nie uznają na nasz sposób bezpośredniej roli organizatorskiej prasy w dziedzinie ekonomiki i pozostawiają tę funkcję lokalnym organom, gazetom zakładowym i czasopismom fachowym. Oczekują wzrostu wydajności pracy w decydującej mierze od umocnienia świadomości socjalistycznej. My natomiast chcemy także informacyjną część prasy uczynić organizatorem wzrastającej wydajności produkcyjnej, nie szkodząc ideologicznej funkcji prasy...” (s. 19).

Trudno polemizować z przytoczonym wywodem H. Budzislawskiego, nie sposób jednak go nie skomentować. Wydaje się bowiem niedopuszczalne krytykowanie prasy „pewnego bratniego kraju demokracji ludowej”, nie mówiąc o kogo chodzi — i to na konferencji bez udziału uczestników zagranicznych! Wiadomo, że prasa różnych krajów socjalistycznych różnie podchodzi do rozwiązywania poszczególnych zagadnień. Gdy jednak przeciwstawia się „komuś” własne rozwiązania jako prawidłowe, wypada otwarcie powiedzieć, czyje podejście uważa się za niesłuszne. N. b. w głosach dyskusyjnych nie znajdujemy nawiązania do tej sprawy, przynajmniej w omawianej publikacji.

Budzislawski uważa, iż na kształtowanie świadomości wpływa — tak przez referenta nazwana — „informacja podstawowa” (grunćLlegende Information\ którą przeciwstawia on „...informacji specyficznej, z której oczywiście nie chcemy rezygnować” (s. 19).

Interesujący jest pogląd referenta na skuteczność informacji poprzez jej aktualność. Budzislawski imputuje przy tym błędnie prasoznawstwu burżuazyjne-mu schematyczne pojmowanie aktualności jako synonimu szybkości. ¹) „...Według naszego poglądu aktualne jest nie tylko to, co się szybko przekazuje, lecz to co obecnie, w danej fazie, trzeba wiedzieć. Tym jest coś decydującego, coś ważnego w wydarzeniach. Chodzi więc o treść informacji, a tym samym aktualność nabiera charakteru klasowego” (s. 22). Wydaje się, iż Budzislawski nadał niesłusznie charakter klasowy p o-jęciu aktualności (określając je zresztą identycznie jak burżazyjny prasoznawca de Volder), podczas gdy chodzi chyba o stwierdzenie, co jest aktualne z klasowego stanowiska dla prasy socjalistycznej, a co dla kapitalistycznej. Klasowa nie jest więc abstrakcyjna aktualność, lecz jej konkretna treść.

Referent wskazuje, że „aktualność... może być także świadomie wywołana szeregiem wiadomości w różnych wydaniach, a więc w informacji kontynuowanej, w czasowym budowaniu wydarzenia” (s. 24) i konkluduje, iż szczytowy punkt aktualności stanowi sensacja socjalistyczna.

W dyskusji m. in. asystenci wydziału dziennikarstwa S. Schmidt i K. H. Rohr wystąpili z tezą, że każda informacja w prasie, radiu czy telewizji spełnia funkcję kulturalną: kształtując socjalistyczną kulturę i świadomość odbiorców (s. 44). Redaktor telewizji H. Grotę skrytykował obniżanie wartości informacji przez ich komentowanie na siłę, podczas gdy „...skomentowanie faktu można często osiągnąć w formie informacji” (s. 49). H. Hensmann, przemawiający jako przedstawiciel Wydz. Agitacji KC SED, poddał częściowej krytyce ankietę czytelniczą przeprowadzoną przez wydział dziennikarstwa ze względu na jej niere-p reze n t a t yw noś ć.

Najistotniejszym przyczynkiem dyskusyjnym było wystąpienie st. asystenta katedry marksizmu-leninizmu przy wydziale dziennikarstwa — G. Junga. Z je-

Por. U. de V o 1 d e r: Soziologie der

Zeitung, Stuttgart 195.9. s. 137. Rec. zob. Zeszyty Prasoznawcze 4/1962, s. 99.