6102252355

148

RECENZJE, OMÓWIENIA, NOTY

PRASA LITERACKA XX W.

ba przyznać autorowi zasługę wzbogacenia stanu wiedzy o polskiej prasie ubiegłego wieku co najmniej z trzech powodów. Po pierwsze, zebrał w całość i to w nowym opracowaniu wyniki swych badań częściowo już wcześniej opublikowanych w Roczniku Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego^{1 2 3}. Po drugie, zawarł w książce rzetelnie wykonane prace w oparciu o rękopiśmienne źródła archiwalne oraz obficie zebraną literaturę drukowaną. Po trzecie, pokusił się o wyznaczenie miejsca interesujących go periodyków pośród podobnych wydawnictw także Królestwa Polskiego.

Przede wszystkim w najobszerniejszej rozprawie w nowym świetle ukazał dwutygodniowe pismo Świat, zwracając uwagę na jego walory ilustracyjne i typograficzne, dające mu miejsce co najmniej obok najlepszych ówczesnych „ilustracji” warszawskich. A. Zyga upomina się o przyznanie zapomnianemu pismu zasłużonej rangi pisząc: „Dotychczas,

ilekroć pisało się u nas o początkach polskiego modernizmu, przeskakiwało się od razu od inaugurującego Młodą Polskę warszawskiego Życia Miriama do krakowskiego Życia, już nie L. Szczepańskiego, lecz od razu Stanisława Przybyszewskiego. Zapominało się na ogół, że lukę pomiędzy tymi periodykami literacko-artystycznymi (1890—1895) wypełniał w jakiś sposób krakowski Świat Z. Sarneckiego” (s. 277—278).

Inne czasopisma krakowskie lat 1860—1895 według Zygi już nie tylko „nie dorównywały analogicznym ówczesnym czasopismom warszawskim”, ale nawet nie wyszły poza „prowin-cjonalizm i zaściankowość” krakowską, nawet nie galicyjską (s. 276). Ich charakterystykę dopełnia w ostatnich zdaniach: „Omawiana w niniejszej

pracy prasa literacka stanowi tylko miniaturowy galicyjski odpowiednik świetnego jej rozwoju w Królestwie Polskim. To tam powstawały wszystkie te organy z pozytywistycznymi na czele, które nadawały ton rozwojowi literatury i sztuki ogólnokrajowej. Brak w Galicji warunków materialnych i poparcia dla tego rodzaju czasopiśmiennictwa sprawił, że Krakóiw pod tym względem nie zajął miejsca godnego duchowej stolicy Polski” (s. 279).

Jak widać, kolejne przymierzanie prasy galicyjskiej do warszawskiej wypadło na niekorzyść tej pierwszej. Jego wynik nie powinien być odnoszony jednak do całych i wszystkich czasopism krakowskich, skoro autor szczegółowiej zajmował się tylko ich działami literackimi i artystycznymi. A te, jak wiadomo, jeszcze o wartości pisma nie stanowią.

Bez względu na to, co by się powiedziało nawet w sensie ujemnym, książka A. Zygi przyczynia się do lepszego poznania zarówno omówionych w niej czasopism jak i współczesnej im prasy polskiej. •

Jan Bujak

STUDIA BIBLIOLOGICZNE (zesz. 2 i 3 w jednym vol.). Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1982, s. 272.

Omawiany tom Studiów Bibliologicz-nych bydgoskiego środowiska biblio-tekoznawczego zawiera znaczące fragmenty plonu konferencji naukowej zatytułowanej „Czasopiśmiennictwo literacko-kulturalne w Polsce w XX w.”, zorganizowanej (w marcu 1980) przez Zakład Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej oraz Filologii Polskiej WSP w Bydgoszczy ³. W konferencji z referatami wystąpili prócz pracowników naukowo-dydaktycznych bydgoskiej WSP, absolwentów tej uczelni (którzy przedstawiali fragmenty swych prac magisterskich) zaproszeni naukowcy z UJ (Henryk Czuba ł a), krakowskiej WSP (Jerzy J a-r o w i ec k i, Jan Bujak oraz Maria Jazowsk a-G u m u 1 s k a), Uniwersytetu Wrocławskiego (Małgorzata Korczyńska) i poznańskiej Akademii Ekonomicznej (Barbara W o-ronkiewicz). W sumie na konferencji wygłoszono 20 referatów, 3 zgłoszonych nie wygłoszono z braku czasu (jeden z niich Teresy Polańskiej: Droga — został opublikowany

W tymże czasopiśmie ukazały się tegoż autora: „Świat (1888—1895)” w 1969 t. 8 z.

s. 184—206; ,,Szkice Społeczne i Literackie (1875—1876)” w 1970 t. 9 z. 1 s. 35—56; „Kalina (1866—1870)” W 1973 t. 12 z. 2 S. 145— —177 1 „Przegląd Literacki i Artystyczny <1882—1886)” W 1974 t. 13 Z. 3 s. 301—323.

Zob. sprawozdanie ZP 1980 nr 3 s. 167— —168.