KANCELARIA PREZESA RADY MINISTRÓW
Wśród umów międzynarodowych należy wyróżnić umowy ratyfikowane oraz nieratyfikowane. Źródłem prawa powszechnie obowiązującego są wyłącznie ratyfikowane umowy międzynarodowe. Ratyfikacja może odbyć się w dwojaki sposób:
> za zgodą wyrażoną w ustawie (art. 89 ust. 1 Konstytucji);
> po zawiadomieniu Sejmu przez Radę Ministrów w trybie tzw. małej ratyfikacji (art. 89 ust. 2 Konstytucji).
Szczególna procedura ratyfikacyjna została przewidziana w art. 90 Konstytucji. Dotyczy ona sytuacji, które wiążą się z przekazywaniem niektórych kompetencji organów państwowych na rzecz organizacji międzynarodowej lub organu międzynarodowego.
Umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent. W myśl art. 91 ust. 2 Konstytucji umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą.
Od 1 maja 2004 r. częścią systemu prawa obowiązującego w Polsce stało się prawo Unii Europejskiej. Prawo UE dzieli się na dwie główne kategorie: prawo pierwotne oraz prawo pochodne. Do aktów prawa pierwotnego, powstających w drodze umów międzynarodowych, zaliczają się przede wszystkim Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Natomiast podstawowe rodzaje aktów prawa pochodnego UE, przyjmowanych przez instytucje UE (Parlament Europejski, Radę i Komisję Europejską) to:
> rozporządzenie - ma zasięg ogólny, wiąże w całości oraz jest bezpośrednio i jednolicie stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE;
> dyrektywa - wiąże każde państwo członkowskie UE, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków;
> decyzja - wiąże w całości, a jeżeli wskazuje adresatów, to wiąże tylko tych adresatów.
W myśl art. 91 ust. 3 Konstytucji aktom prawa pochodnego UE przysługuje pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
Ustawa jest to akt normatywny o charakterze ogólnym i abstrakcyjnym, uchwalany przez parlament w określonym przepisami trybie ustawodawczym.
Zakres regulacji ustawy, czyli jej zakres materialny, jest nieograniczony. W drodze ustawy muszą być normowane te materie, dla których taką formę przewidziano w Konstytucji. Konstytucja nie pozwala na regulowanie pewnych kwestii w sposób inny aniżeli w drodze ustawy (np. art. 31 ust. 3 Konstytucji przewiduje wyłączność ustawy dla określania statusu jednostki w państwie, art. 217 Konstytucji nakazuje określać niektóre kwestie podatkowe tylko w drodze ustawy). W formie ustawy muszą być również regulowane te materie, które do tej pory były przedmiotem przepisów ustawowych.
a
KAPITAŁ LUDZKI^
FUNDUSZ SPOŁECZNY
m