5910202132

Dariusz Chemperek

Sumerów - ok. 4000 p.n.e. Początkowo było to pismo ideograficzne, potem sylabowe (jeden znak to jedna sylaba), liczące 29 znaków. Dało ono początek pismu alfabetycznemu Aramejczyków - ludu, który zamieszkiwał tereny od Kaukazu po Syrię i Galileę.

Ad B.

Papirus, roślina z delty Nilu, ma uniwersalne zastosowanie. Technika wytwarzania zwojów papirusowych była niezmienna przez tysiące lat: przyklejano do siebie ok. 20 arkuszy sprasowanej rośliny. Zwój egipski miał długość średnio 20 metrów i 30-47 cm szerokości, zaś zwój grecki literacki (produkowany na eksport do Europy) średnio 10 m długości i 25-30 cm szerokości. Tekst pisano od strony lewej do prawej w kolumnach (kolumny greckiego heksametru miały 9 cm szerokości). Początek tekstu zapisywano atramentem czerwonym, resztę - czarnym. Im bielszy był papirus, tym wyższa była jego cena, im szersze były marginesy między kolumnami, tym bardziej luksusowe było wydanie danej książki. Biały papirus nasączano dodatkowo olejkiem z drzewa cedrowego dla ochrony przed robactwem i wilgocią. Owijano go wokół drewnianego drążka zaopatrzonego w gaiki lub rogi (pomalowane), wkładano do cylindrycznego pokrowca ze skóry barwionej na np. kolor czerwony, z niego zwieszała się etykietka z tytułem. Tak poeta rzymski Marcjalis (I w. n.e.) posyła w świat swoją książkę:

Teraz idź sobie, nasycona cedrem.

Dumnie nieś czoło, podwójnie wspaniała.

Chełp się swoimi barwnymi gałkami!

Niech cię spowija pokrowiec z purpury.

A tytuł plonie czerwienią na pasku.

(.Epigramy, ks. III 2, w. 7-11, tłum. A. Świderkówna)

Zwoje przechowywano w glinianych skrzyniach, walcowatych pudłach. Warto wspomnieć o stronach recto (dosł. „na wprost”) i verso

9