9
Spiritus movcns obu wspomnianych akademii był poeta Jacopo Cicognini, główny dostawca wykonywanego tam repertuaru dramatycznego, współpracownik Marca da Gagliano i Franccski Caccini. Cicognini od r. 1623 pełnił rolę cenzora w Accadcmia dcgli Infiammati, a zapał, z jakim oddawał się ćwiczeniu młodych członków Accadcmia degli Inconstanti w improwizowanej recytacji spowodował, że do instytucji tej przylgnęło wymiennie określenie Accadcmia dcl Cicognini. Poeta wykorzystał obecność Władysława we Florencji i swąbożcnarodzcniowąirt Rappresentazionedipastorieon bella scena, napisaną w r. 1617 dla Compagnia dclTArcangelo Raffacllo, zadedykował w r. 1625 polskiemu królewiczowi, zmieniając tytuł dzieła na II Gran natale cli Cristo Salwator nostro. Z dedykacji wynika, że Władysław miał jakieś kontakty z Cicogninim jeszcze przed wyjazdem do Włoch, poeta bowiem przypomina w niej swe wcześniejsze płody pióra wysłane do Warszawy i wykonane tam przez śpiewaków z kapeli Zygmunta III8. Czy także II Gran natale prezentowane było w Warszawie po powrocie Władysława do Polski i czy miało ono opracowanie muzyczne, nic wiemy.
Głównymi jednak punktami programu artystycznego przygotowanego przez dwór toskański na ponad dwutygodniowy pobyt polskiego królewicza we Florencji były 3 inne dzieła, dobrze znane w historii teatru. 29 stycznia 1625 wykona no słynną rappresentazione sacra, La Regina Sant'Orsola z tekstem Andrca Salvadoricgo i muzyką Marca da Gagliano, założyciela Accadcmia dcgli Elevati. Pojawiająca się niekiedy w literaturze przedmiotu, a odrzucona przez Zygmunta Szweykowskiego informacja9, jakoby lata 1624-32 da Gagliano miał spędzić na dworze królewskim w Warszawie, wzięła się być może stąd, iż Władysław prowadził z kompozytorem jakieś pertraktacje w sprawie przyjazdu do Polski. Również!^ReginaSant'Orsola, której premiera miała miejsce kilka miesięcy wcześniej (6 października 1624), zadedykowana została Władysławowi. Salva-dori nawiązał zręcznie do zwycięstwa pod Chocimiem uznawszy, iż: „A Principe difcnsorc della religione benissimo si convicne poesia in lode di Principessa [Orsola] morta per gloria dcl nonie Cristiano”10. Drugie słynne dzieło wykonane wówczas dla Władysława (3 lutego), tj. balletto z tekstem Ferdinanda Saracincllcgo i muzyką Franccski Caccini La Liberazione di Ruggiero dair/sola d'Alcinay powstało już specjalnie dla królewicza, stąd w tekście znaleźć można akcenty polskie11. Wreszcie 10 lutego Władysław oglądał we florenckim pałacu kardynała Ludovica Ludovisi dc Mcdici widowisko należące do typu torneo a piedy, zw. też barriera. Była to La Precedenza delle damę autorstwa Andrca Sa lvadoricgo, z muzyką Jacopa Periego. Jak odnotował polski obserwator Stefan Pac: „Na kształt się to dya logu jakiego odpra wowało z misternym sceny przygotowaniem i muzyką, którą sama szlachta tameczna odprawowała”12. W spektaklu tym „Mars i Pallada walczyli na scenie wierszami przy wtórze muzyki o wyższość swego oddziału”13, utwór miał więc charakter pojedynku poetyckiego, formy tak bardzo typowej dla imprez akademickich. Jacopo Peri brał zresztą swego czasu udział nic tylko w spotkaniach i pracach Cameraty Florenckiej, ale był też aktywnym członkiem muzycznej Accadcmia dcgli Elevati.
Innym wybitnym ośrodkiem akademickim we Włoszech był Rzym. Władysław bawił tam dwukrotnie, w drodze do i z Neapolu. Za drugim pobytem, 19 stycznia 1625 na dworze papieskim, w sali konsystorkicj, na polecenie Urbana VIII uczczono królewicza dziełem wokalno-instrumentalnym sławiącym „w najpiękniejszych melodiach tureckie, tatarskie i moskiewskie triumfy”14 Władysława. Była to La Yitioria del Principe in Yalachia z