120139504

58 VTLS W BIBLIOTEKACH POLSKICH

i dowiedzieć się, ile razy i przy jakich tematach określnik ten wystąpił w słowniku. Przyjęta typologia tematów i określników (bardzo prosta, o doraźnym przeznaczeniu) pozwala uzyskiwać zestawienia np. tematów geograficznych czy określników geograficznych.

Wnioski z analizy zawartości bazy słownictwa JHP potwierdziły w pełni i udokumentowały zastrzeżenia wyrażone w recenzjach słownictwa i wyniki uzyskane w toku prac nad indeksem dziedzinowym do słownika. Uzyskaliśmy absolutną pewność, że stary słownik JHP BUW nie może obsługiwać katalogu online. Tym bardziej, że równocześnie podjęto decyzję o stosowaniu w przyszłym katalogu online kartotek haseł wzorcowych. Oznaczało to, że język informacyjny używany w tym katalogu powinien także być kontrolowany kartoteką haseł wzorcowych. Stary słownik nie nadawał się do tej roli.

Być może ktoś zada sobie pytanie, czy potrzebne były opisane prace. Czy nie zmarnowano energii ludzkiej i środków, skoro tylko potwierdzały się opinie wyrażone na samym początku, przed rozpoczęciem badań? Pragnę z całą mocą zaprzeczyć. Założenie komputerowej bazy zasobu leksykalnego JHP stworzyło możliwość analizy słownictwa. Nawet jeżeli okaże się, że „stary zasób” będzie stanowi! niewielki procent w przyszłym słownictwie — uzyskamy jeszcze jeden dowód na to, że nie podjęliśmy pochopnej decyzji.

Duże systemy biblioteczne nie mogą sprawnie funkcjonować bez kartotek haseł wzorcowych. Kartoteki te spełniają dwie zasadnicze funkcje: służą do automatycznego sporządzania odsyłaczy oraz do kontroli haseł opisów (stanowią specyficzny „filtr” dla niepoprawnie sformułowanych haseł). Hasło wzorcowe to przyjęta dla danego systemu ujednolicona nazwa osoby, ciała zbiorowego, ujednolicony tytuł i ustalone wyrażenie języka informacyjnego, podane w ujednoliconej formie¹.

Brak kartotek autorytatywnych w Polsce i brak wielu potrzebnych norm stały się dla nas poważnym utrudnieniem. Musimy sami wypełniać luki w piśmiennictwie metodycznym i normatywnym, tworząc niezbędne dokumenty. Jednym z pierwszych były Zasady sporządzania kartotek haseł wzorcowych w sieci bibliotecznej UW^{2 3}. Dzięki temu opracowaniu można było rozpocząć tworzenie kartotek haseł wzorcowych opisu bibliograficznego, tymczasem metodą tradycyjną. Następnie opracowano Założenia ogólne języka haseł przedmiotowych dla katalogu online sieci bibliotek Uniwersytetu Warszawskiego\ Zapisano tam, że JHP dla katalogu online będzie ujęty w formie kartoteki haseł wzorcowych. Tym samym zostało przesądzone, że będziemy musieli sięgnąć do dostępnych wzorów zagranicznych. W Polsce nie było takich wzorów, ani żadnych doświadczeń w tym zakresie.

Osiągnięcia Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie, Biblioteki Uniwersytetu Lavala w Quebec i Biblioteki Narodowej w Paryżu, gdzie od lat są stosowane

1

Każda narodowa cenlrala bibliograficzna ma obowiązek prowadzenia kartotek haseł autorytatywnych; dla krajowych nazw osobowych, ciał zbiorowych i tytułów ujednoliconych; Instytut Bibliograficzny BN nic prowadzi takich kartotek. Porj M. Lenartowicz: Hasto opisu bibliograficznego. ..Prz. Bibl." 1990 z 3/4 s. 35-36.

2

⁴ Warszawa 1991.

3

Warszawa 1992.