Rozdział 1. Zarządzanie. Zagadnienia wstępne
Obserwacja różnych działań zespołowych prowadzi do wniosku, że niektóre z nich mogą mieć charakter autonomiczny (np. projektowanie jako jeden z elementów procesów projektowych, jednakże przy zachowaniu wymogu skoordynowania parametrów projektowanych części obiektu złożonego), a inne wymagają ścisłego przestrzegania kolejności montażu, synchronizacji miejsca montażu, szybkości wykonywania operacji technologicznych itp.
Zakres koordynacji działań wykonywanych przez kierującego zależy również od tego, czy uczestników działania zespołowego charakteryzuje niski poziom motywacji do działań, czyli niewielkie zainteresowanie współpracą, czy wysoki poziom motywacji do działań indywidualnych, a niski do działań zespołowych, czy też zbyt silne umotywowanie. W pierwszym przypadku, kierujący musi podnieść motywację do poziomu niezbędnego do osiągnięcia celu, w drugim, konieczne jest wytłumienie motywacji indywidualnej, a wzmocnienie zespołowej, natomiast w trzecim przypadku, w celu uniknięcia zachowań dezorganizujących działania zespołowe, należy spowodować obniżenie poziomu umotywowania.
Niewielki zakres koordynacji jest możliwy w przypadku wysokiego poziomu kwalifikacji uczestników działania zespołowego. Z kolei wysoki poziom działań koordynacyjnych jest niezbędny, gdy występuje incydentalność realizowanych zadań, niewielkie doświadczenie lub jego brak, przypadkowość doboru uczestników zbiorowego działania.
Istotę zarządzania stanowi koordynowanie wykorzystywania zasobów dla osiągnięcia określonych celów. Organizacje dla osiągnięcia swoich celów wykorzystują zasoby ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne (tab. 1.1).
Tab. 1.1. Przykłady zasobów wykorzystywanych przez organizacje
Organizacja |
Zasoby ludzkie |
Zasoby finansowe |
Zasoby rzeczowe |
Zasoby informacyjne |
Duża firma - zakłady petrochemiczne |
Robotnicy platform wiertniczych, kierownicy spółki |
Zyski, inwestycje akcjonariuszy |
Rafinerie, budynki biurowe |
Prognozy sprzedaży, komunikaty OPEC |
Uniwersytet |
Kadra akademicka, personel pomocniczy |
Wpłaty studiujących, środki z budżetu państwa |
Komputery, budynki akademickie |
Sprawozdania z badań, publikacje rządowe |
Gmina |
Policjanci, pracownicy komunalni |
Dochody z podatków, dotacje rządowe |
Sprzęt do oczyszczania, budynki komunalne |
Prognozy gospodarcze, statystyki przestępczości |
Mała firma handlowa |
Sprzedawcy, księgowy |
Zyski, inwestycje właściciela |
Budynek, regały sklepowe |
Katalogi cen, ogłoszenia prasowe konkurentów |
Źródło: adaptowane z [Griffin, 2006, s. 6; Kożuch, 2007, s.55].
Proces zarządzania polega na ciągłym lub cyklicznym wykonywaniu działań kierowniczych, ujmowanych w cztery podstawowe funkcje zarządzania,
17