1464646960

Rozdział 1. Zarządzanie. Zagadnienia wstępne

socjologiczny znajdują się: stosunki między grupami, style kierowania, wpływ struktur formalnych na zachowania się ludzi itp.

Kierunek systemów społecznych, znajdujący się na pograniczu nurtów behawioralnego i systemowego, wywodzi się z badań socjologicznych, ale za podstawę rozważań teoretycznych przyjmuje pojęcia systemu społecznego, koncepcji, która poprzedziła powstanie ogólnej teorii systemów. Zbliżona do niego jest koncepcja gry organizacyjnej stworzona przez M. Croziera i E. Friedberga. Człowiek w tej koncepcji jest aktywnym uczestnikiem gry społecznej, aktorem realizującym swoją strategię.

Wykorzystanie w badaniach organizacji i praktyki zarządzania podstaw teoretycznych, aparatury pojęciowej oraz metodologii ogólnej teorii systemów i cybernetyki legło u podstaw rozwoju nurtu systemowego, na który składają się następujące kierunki: badań operacyjnych, systemowy i cybernetyczny, a także -choć nie przez wszystkich tutaj sytuowany - kierunek sytuacyjny. W badaniach operacyjnych stosuje się modelowanie matematyczne, heurystyczne i symulacyjne, wykorzystuje się teorię prawdopodobieństwa i teorię gier, przy czym model matematyczny stanowi uproszczone przedstawienie systemu, procesu lub relacji. Kierunek systemowy obejmuje systemową teorię organizacji, w tym analizę organizacji, techniki i metody zarządzania oraz analizę systemową. Kierunek cybernetyczny natomiast charakteryzują próby wykorzystania modeli cybernetycznych do zarządzania produkcją, zatrudnieniem i zapasami we wzajemnym ich powiązaniu. Modele cybernetyczne mogą być również wykorzystywane do „uogólnionego opisu, analizy oraz projektowania procesów i struktur zarządzania w skali organizacji gospodarczej lub całej gospodarki narodowej” [Koźmiński, 1983]. Kierunek sytuacyjny, częściej nazywany podejściem sytuacyjnym, można traktować jako rozwinięcie koncepcji systemowej. Pole badawcze właściwe kierunkowi sytuacyjnemu jest węższe niż w kierunku systemowym i obejmuje tylko tę klasę systemów, jaką stanowią organizacje. Przedstawiciele tego kierunku poszerzają natomiast swoje zainteresowania

0    szczególne zasady odnoszące się do organizacji funkcjonujących w różnych sytuacjach oraz warunkach zewnętrznych i wewnętrznych.

Nurt systemowy zawiera koncepcje systemów otwartych, czyli wchodzących w interakcje z otoczeniem, podsystemów wchodzących w skład szerszych systemów, a także koncepcji synergii, będącej źródłem zwiększonych efektów pracy zespołowej, jak i entropii, czyli miary nieuporządkowania.

1.4. Proces zarządzania

Wśród form szeroko rozumianego kierowania zorganizowaną, indywidualną

1    zbiorową aktywnością ludzką można wyróżnić formę zarządzania, rządzenia, administrowania, przywództwa. W polskiej literaturze przedmiotu występuje rozróżnienie między kierowaniem i zarządzaniem, chociaż część badaczy od dawna uznaje, iż próby rozgraniczenia pojęć „kierowanie” i „zarządzanie” nie mają istotnego znaczenia.

Wpływ na ten stan rzeczy ma m.in. wykorzystywanie w coraz większym stopniu dorobku światowego, gdzie termin management obejmuje oba te odcienie

15