2212788081

18 _t Rzecz o ZMS - ani laurka, ani pamflet

interesy i dobre samopoczucie aparatu PZPR były przez ten aparat torpedowane w zarodku"

W tych konstatacjach, choć brzmią one niemile, rażą swym radykalnym negatywizmem, zawiera się jednak sporo prawdy. Ale czy to wyczerpuje problem? Czy niedostatek samodzielności, czucia się gospodarzem na własnym gruncie, był barierą pożytecznej pracy dla kraju, rozwiązywania problemów młodzieży? Czy spełniała się w ten sposób przestroga Lenina, który mówił:,.Jeśli będziecie wymagali samego posłuszeństwa - zgromadzicie wokół siebie samych durniów"'?

Wydaje się, że prawda o ZMS, jego pozycji społecznej, roli w życiu młodego pokolenia na przestrzeni niemal dwudziestu lat, dokonaniach i dorobku, błędach i przewinieniach, ale i tytułach do chwały - jest nieco bardziej złożona, umyka jednostronnym ocenom, zaszufladkowaniem, kategorycznym potępieniom Takie potraktowanie ZMS - jego stawania się i rozwoju, jego działalności - byłoby uzasadnione, gdyby przyjąć, że nie pozostały po nim żadne wartości, żadne doświadczenia i przekazy, które są aktualne i dziś. przetrwały wielkie zawirowania i przemiany ustrojowe, stanowią pożyteczny materiał do refleksji nad miejscem młodego pokolenia w społeczeństwie, problemach, nadziejach i oczekiwaniach sposobach ich rozwiązywania, zaspokajania potrzeb materialnych, socjalnych, intelektualnych, znajdowania i wyboru dróg awansu społecznego i zawodowego Nie jest bowiem prawdą, że zmiany ustrojowe - demokracja parlamentarna i gospodarka rynkowa -zdezaktualizowały bardzo rozległą problematykę przygotowania młodego pokolenia do życia w społeczeństwie; sprawy dostępu do oświaty, zdobywania wiedzy, przygotowania zawodowego, zatrudnienia, warunków socjalnych są i dziś aktualne i ważne. Jest to jednak temat sam w sobie, mnogość spraw zasługujących na odrębny opis i analizę, wykraczający poza ramy tego opracowania.

ZMS działał w konkretnej rzeczywistości historycznej, w określonych warunkach społecznych, systemie sprawowania władzy, tendencjach ideologicznych i dążeniach wychowawczych. Działał w sytuacjach zmiennych - Polska tuż popaździernikowa, końca lat pięćdziesiątych, dekady lat sześćdziesiątych - okresu „siermiężnego socjalizmu", jak zwykło się, w różnych opracowaniach historycznych i publicystyce, nazywać czasy gomułkowskie, różniła się ogromnie od Polski lat siedemdziesiątych -okresu gierkowskiego. Różniła się nie tylko poziomem rozwoju gospodarczego, poziomem życia ludności, otwartości na świat, ale także przemianami w sferze świadomości społecznej, poziomem wykształcenia.