2251772419

DONIESIENIA

KOMUNIKATY

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 19% 2/3 PL ISSN 0033-202X

PROBLEM REPATRIACJI Z POLSKI BYŁYCH NIEMIECKICH ZBIORÓW

BIBLIOTECZNYCH W OCZACH ABSOLWENTÓW BIBLIOTEKOZNAWSTWA

Próbki z prac egzaminacyjnych •

Na tegorocznym pisemnym egzaminie z bibliotekoznawstwa — dającym tytuł „bibliotekarza dyplomowanego biblioteki naukowej” — który odbył się 25.07.1995 r. studenci mogli tradycyjnie już wybrać jeden spośród czterech tematów z zakresu organizacji biblioteki, albo temat z historii bibliotek ¹.

Do egzaminu przystąpiło łącznie 26 studentów kursu 1992-1995 Instytutu Bibliotekoznawstwa i Kształcenia Bibliotekarzy Wolnego Uniwersytetu w Berlinie (Institut fur Bibliothekswissenschaft und Bibliothekarausbildung der Freien Universitat), złączonego od 1.10.1994 r. z Instytutem Bibliotekoznawstwa (Institut fur Bibliothekswissenschaft) Uniwersytetu Humboldta. Trzynaścioro spośród nich wybrało na temat egzaminu pisemnego (trwającego 180 min.) następujący temat z historii bibliotek: „Przemieszczenia zbiorów Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berlinie (Preussi-sche Staatsbibliothek Berlin) pod wpływem działań wojennych i ich skutki”.

W trakcie trzygodzinnego egzaminu należało przede wszystkim ustosunkować się do na-stępujących zagadnień:

— wywóz ponad 3 min woluminów w dwóch fazach (od września 1941 r. do lata 1943 r.; od sierpnia 1943 r. do początków 1945 r.) pod kątem preferencji i celów, takich jak: wybór docelowych miejsce wywozu w Saksonii, Hesji, Bawarii, na Śląsku i Pomorzu; szczególne warunki przewozu i drogi transportu; losy zbiorów po kapitulacji w maju 1945 r; zwrot zbiorów od 1945/46 z jednej strony do budynku Niemieckiej Biblioteki Państwowej (Deutsche Staatsbibliothek) w Berlinie Wsch. (Unter den Linden) a z drugiej strony okrężnymi drogami przez Tybingę i Marburg w 1978 r. do nowo postawionego budynku biblioteki na Potsdamer Strasse po drugiej stronie muru, w Berlinie Zach., z zachowaniem tego stanu do zjednoczenia Niemiec 3.10.1990 r. i połączenia obu części dawnej Pruskiej Biblioteki Państwowej (Preussische Staatsbibliothek) w dniu 1.10.1992 r.;

— wielkość zasobów przed ich wywozem oraz straty poniesione podczas transportu i później;

— wyjaśnienie wpływu, jaki wywóz książek miał na odnowę zasobów w każdej z rozdzielonych na 45 lat części biblioteki;

— dyskusja na pozostawaniem w Polsce niezwróconych rękopisów, inkunabułów i druków oraz nad zwrotem od 1990 r. głównie tzw. „Trophaen-Bucher” z byłego Związku Radzieckiego.

Ulga dla egzaminatorów: w ani jednej z owych trzynastu prac nie pojawił się nawet najmniejszy ślad myśli nacjonalistycznych czy, jak je kiedyś nazywano, „rewizjonistycznych”. Wręcz odwrotnie: autorzy prac zaprezentowali na wskroś trzeźwe spojrzenie, kierując się przede

Przekład r P. Zahn: Di¹ Frage der Repatrierung ehemals deutscher Bibliotheksbestande in Polen in der Sicht Junger Berufsanfanger. Lescproben aus Examensarbeilen. BiblioiheksdiensC 1995 Nr 10 a. 1626—1631 (przyp. red.).

¹ Cztery pozostałe tematy to:

— „Ochrona zasobów bibliotecznych. Przegląd aspektów". (Za myśl przewodnią można wziąć zaplanowanie idealnego budynku bibliotecznego);

— „Biblioteki naukowe w sieci. Proszę przedstawić skutki dla użytkowników i bibliotekarzy";

— „Przejmowanie obcych danych w procesie katalogowania. Możliwości, podejścia, problemy";

— Część A (zalecany p-h¹ pisania: ok. 2 godz.) — „Organizacja i nowe trendy w niemieckim systemie wypożyczania międzybibliotecznego pod kątem zamawiania i udostępniania literatury: 1. Proszę sporządzić krótki przegląd zasad Regulaminu Wypożyczalni Międzybibliotecznej (LVO) z 1993 r.; 2. Proszę wyjaśnić Onlinc-Ordcring na przykładzie DBI-LINK; 3. Proszę przedstawić krótki system dostarczania dokumentów TI8". — W części B (zalecany czas pisania: ok. 1 godz.) należało odpowiedzieć na 11 pytań z bibliotekoznawstwa ogólnego.