2910489832

86

Dydaktyka

d)    problemu

e)    nauki przez zabawę

0 indywidualizacji

ad. a) Zasada komunikatywności odgrywa nadrzędną rolę, ponieważ integruje wszystkie inne zasady. Ogólnie mówiąc, zasada komunikatywności polega na tym, że szkolny proces nauczania języka obcego przypomina realną, językową komunikację. Postępowanie według tej zasady oznacza dla nauczyciela języka obcego kształtowanie u uczniów zdolności obchodzenia się z językiem obcym jako środkiem komunikacyjnym i odnalezienia się z jego pomocą w obcym kraju. Postępowanie według tej zasady jest korzystne, ponieważ motywy komunikatywności należą do tych motywów, które wywołują bezpośrednio motywacje na lekcji języka obcego. Motywy komunikatywności i motywy sukcesu uzupełniają się nawzajem, ponieważ zdolności porozumiewania się w języku obcym jest dla uczniów skalą ich postępów. Zasada komunikatywności daje uczniom możliwość zaprezentowania na lekcji swoicli własnych doświadczeń i przeżyć. Coraz częściej uwaga uczących się jest kierowana na pozajęzykowe środki przekazu informacji.

Do niewerbalnych środków komunikacyjnych należą: mimika, gesty, kontakt wzrokowy, głos, zachowanie się podczas rozmowy. Celem nauczania języka obcego powinno więc być rozwijanie językowych i pozajęzy-kowych uzdolnień i przyzwyczajeń. Należy tutaj zwrócić uwagę, że trwałość i elastyczność każdej struktury zależy nie od liczby mechanicznych powtórzeń, lecz od różnorodności kontekstów i sytuacji, w których odbywa się powtórzenie. Motywująca lekcja języka niemieckiego powinna wzmacniać potrzebę komunikacji, aż przekroczy próg układnego pozytywnego nastawienia do aktywnego udziału w lekcji.

ad. b) Zasada sytuatywności jest ściśle powiązana z zasadą komunikatywności. Akt komunikacji nie ulatuje w powietrze, tylko przebiega w powiązaniu z określonymi sytuacjami komunikacyjnymi. Możliwości uczenia się języka obcego w jego pierwotnej komunikacyjnej formie są ograniczone. Taka możliwość daje tylko sytuacje standardowe, które powiązane są z przeprowadzaniem lekcji, np. pozdrowienie, czynności organizacyjne, sprawdzenie pracy domowej. Do tego należą też przewidywalne sytuacje, które mają miejsce w klasie lub poza nią, np. coś zdarza się na szkolnym podwórku lub na ulicy. Wszystkie inne sytuacje, które w czasie lekcji umożliwiają kreatywne zastosowanie materiału językowego, muszą być mniej lub bardziej sztuczne wykreowane. Do stopniowania motywacji w^rażne jest również uświadomienie uczniom praktycznej wartości ćwiczeń sytu-atywnych, dające im poczucie sukcesu. Ponieważ uczeń lepiej zapamiętuje to, co jest dla niego znaczące i godne uwagi, nauczyciel powinien zrobić wszystko, aby kontekst sytu-acyjny powńązać z prawdziwymi zainteresowaniami i doświadczeniami ucznia, i tym samym zmotywować go. Kontekst powńnien odzwierciedlać sytuacje, w których uczący może się znaleźć w dzień powszedni w obcym kraju.

ad. c) Zasada zrozumienia będzie określana jako świadome nauczanie albo zasada świadomego początku. Nauka języka obcego powinna wyróżniać się zrozumieniem. W praktyce wygląda to tak, że nauczyciel wyjaśnia uczniom istotę zjawiska, albo uczniowie sami ją zdobywają, dopiero wtedy dane zjawisko zostaje przyswojone. Ogólnie mówiąc, zasada zrozumienia polega na tworzeniu i rozwijaniu przyzwyczajeń i zdolności językowych. Przedstawia to następujący schemat:

„informacja — przyzwyczajenie — zdolność”⁴

Ta koncepcja opiera się na świadomym przenoszeniu i przyłączaniu nowych informacji do nabytej już wiedzy. Świadome nastawienie do nauki i do języka obcego uważają uczniowie za pozytywne, ponieważ czują się do niej gotowi. Zadaniem nauczyciela jest