396944591

23    Przemyśl Polski    Zesz. I!

specjalnych rusztach. Przewozić go koleją nie opłaca się, gdyż prawie połowę ładunku stanowi woda. Ale węgiel brunatny posiada inne cenne właściwości, które pozwalają na łatwą jego przeróbkę po wysuszeniu w suszarkach na brykiety bez dodatku paku, jak to bywa przy brykietach z węgla kamiennego. Na otrzymanie 1 tony brykietów trzeba zużyć 2.5 do 3 ton surowego węgla brunatnego. Brykiety takie doskonale zastępują węgiel kamienny. Widzimy z tego. że jeśliby brykietować węgiel brunatny pochodzący z kopalń podziemnych, to brykiety z węgla brunatnego będą znacznie droższe niż węgiel kamienny. Opłaca się to tylko w wyjątkowych wypadkach czy to ze względu na położenie geograficzne (trudności i koszt dowozu węgla kamiennego), czy ze względu na wyjątkową jakość węgla brunatnego. Tymczasem brykiety zrobione z węgla brunatnego z odkrywek są produktem tanim.

Węgiel brunatny jest nie tylko surowcom energetycznym, to jest takim, przez którego spalenie pod kotłami otrzymuje się parę lub prąd elektryczny czy też ciepło — w piecach takich, jak wapienne, cementowe itp. — ale jest też bardzo ważnym surowcem chemicznym. Z węgla brunatnego można uzyskiwać wosk ziemny (montanowy), parafinę i inne produkty. Można go też przerabiać na płynne paliwo (benzynę).

W kraju takim jak Polska, gdzie jest dość węgla kamiennego, węgiel brunatny powinien być wykorzystany przede wszystkim jako baza przemysłu chemicznego, a na opał powinien byo używany w zasadzie tylko nadmiar węgla brunatnego, który pozostanie po zaspokojeniu potrzeb przemysłu chemicznego. Właściwym surowcem na skalę przemysłową dla obydwu celów jest jednak węgiel brunatny tani, tj. pochodzący z odkrywek.

Toteż obecnie prowadzi się bardzo obszerne poszukiwana i badania w kierunku odnalezienia właśnie złóż nadających się do wybierania sposobem odkrywkowym.

Obecnie mamy w Polsce czynne 3 odkrywki węgla brunatnego. Jest to bardzo niewiele, jeśli uprzytomnić sobie, że wielki rozwój przemysłowy Niemiec, który powstanie swe zawćz^!ęcza rozrzuconym szeroko po kraju kopalniom węgla brunatnego, mógł rozwinąć się tak tylko dlatego, żc były to pracujące tanio kopalnie odkrywkowe.

Kopalń podziemnych mamy 6, wszystkie położone w pobliżu Odry. Kopalnie te były prawie całkowicie zniszczone, gdyż znajdowały się w 19-15 roku na terenie długotrwałych walk.

Wydobycie kopalń odkrywkowych w r. 1947 wynosiło 4 356 603 ton. a kopalń podziemnych 409420 ton; eksport węgla brunatnego wyniósł w tym roku około 4 000 000 ton.

Jeśli obecnie węgiel brunatny nie odgrywa jeszcze u nas tej roli którą powinien spełniać, wynika to z dwóch przyczyn: za mała ilość' znanych dotąd złóż nadających się do pracy odkrywkowej i brak jak dotychczas przemysłu chemicznego przerabiającego ten węgiel Prace poszukiwawcze prowadzone obecnie i przewidywane oraz prace badawcze w kierunku zużytkowania węgla brunatnego jako surowca w przemyśle chemicznym pozwalają przypuszczać, ż* górnictwo węgla brunatnego jest na najlepszej drodze rozwojowej.