396944621

44    Przemyśl Polski    Zesz. II

Z powyższych zestawień widać, że Polska stojąc na siódmym miejscu w przedwojennym światowym wydobyciu rudy cynkowej była poważnym producentem tej rudy na miarę nie tylko europejską, ale nawet ogólnoświatową. Po wojnie, po odbudowie zniszczonych kopalń, wydobycie wzrasta z roku na rok umacniając jeszcze bardziej stanowisko Polski.

Prócz górnictwa rud cynkowo-olowianych Polska posiada silniej jeszcze rozwinięty przemysł hutnictwa cynkowego, opartego częściowo na własnej bazie surowcowej, częściowo zaś na surowcach importowanych. W okresie przedwojennym hutnictwo cynkowe przerabiało niespełna 50 proc. rud krajowych, zaś ponad 50 proc. musiano sprowadzać z zagranicy. Obecnie, dzięki skoordynowanemu planowi⁷ odbudowy i rozbudowy hutnictwa i górnictwa, stosunek ten jest znacznie korzystniejszy.

Obraz roli, jaką odgrywa górnictwo rud cynkowych w życiu gospodarczym Polski, byłby niekompletny, gdybyśmy nie wspomnieli pokrótce o produkcji hutnictwa cynkowego. Polska zajmuje tu również jedno z czołowych miejsc w produkcji światowej.

Poniższe zestawienie podaje cyfry produkcyjne (w tysiącach ton) cynku hutniczego i elektrolitycznego w poszczególnych krajach w latach: 1938, 1W6 i 1947:

Kraj	1938	1946	1947
Cały świat	1583	brak danych	brak danych
Stany Zjednoczone Ameryki	406	701	782
Belg.a	210	71	128
Niemcy	194	18	10.5*
Kanada	15$	168	162
Polska	111		70
Australia	71	78
Francja	61	30	45
W. Brytan a	56	66	69
Japonia	55	13	7.6 •
Norwegia	48	31	35
Meksyk	36	48	48
Wiochy	34	18	24
Rodezja Hisipama	10 8	17 17	22 20

• I półrocze 1947 r.

Polska zajmuje zarówno w' przedwojennej jak i obecnej produkcji światowej czołowe miejsce jako wytwórca cynku po Stanach Zjednoczonych Ameryki, Belgii i Kanadzie.

2 uwagi na wysoką cenę i coraz większy wzrost produkcji oraz na wysoką jakość, cynk w polskim handlu zagranicznym stanowi jeden z najpoważniejszych artykułów eksportowych.

Największymi odbiorcami cynku w okresie przedwojennym były: Niemcy, Szwecja, Czechosłowacja i Węgry, obecnie zaś są: ZSRR, Szwecja i Dama. W mniejszych ilościach eksportujemy cynk do całego szeregu innych jeszcze krajów zarówno europejskich jak i zamorskich.

RUDY MIEDZI

Dzięki wysokiemu przewodnictwu elektrycznemu miedź ma szerokie zastosowanie w przemyśle elektrotechnicniym. Stanowi ona poza tym zasadniczy składnik w stopach miedzi z cynkiem (mosiądze), cyną (brązy), z cynkiem i niklem (nowe srebro i nikielin) oraz wchodzi jako dodatek w skład całego szeregu innych stopów metali nieżelaaiych. Z miedzi wyrabia się rury płomienne do kotłów, paleniska parowozowe, klisze drukarskie, naczynia oraz półfabrykaty używane w przemyśle: pręty, druty, rury. blachę, taśmę i folię. W dawnych czasach używano miedzi do krycia dachów.

Rudy miedzi występują w Polsce w województwie kieleckim oraz na Dolnym Śląsku. W Kieleckiem ruda występuje jako wypełnienie szczelin w wapieniach i tworzy impregnację* skały bocznej w sferze zaburzeń tektonicznych w formacji dewońskicj. Żyłę rudną zalegającą niemal pionowo eksploatowano tam do r. 1914 do głębokości około 40 m, następnie zaś szyb został zatopiony. Do głębokości tej napotkano rudy utlenione zawierające od 1 do 16 proc. miedzi. Wydobywano tylko rudę powyżej 4 proc. miedzi, uboższą pozostawiając w kopalni.

Zupełnie inny typ przedstawiają złoża dolno-śląskie. Mamy tutaj do czynienia z siarczkowymi związkami miedzi i żelaza (bornit). Złoża tworzą margle miedzionośne cechsztynu dolnego formacji perm-skicj. Zawartość miedzi w rudzie dolno-śląskiej wynosi 0,7 do 1.2 proc. miedzi.

Polskie złoża miedzi, jakkolwiek ubogie co do zawartości metalu, pod względem wielkości zapasów stoją na trzecim miejscu złóż europejskich. Dla porównania podajemy poniżej stan zapasów miedzi w rudach poszczególnych krajów (w tysiącach ton):