396944594

30 Przemysł Polski Zesi. II

NAFTA

Z przeszłości nafty

Przemysł naftowy zawdzięcza swój rozwój wydcstylowaniu z ropy nafty świetlnej. P.opa naftowa była znana w Chinach na 1000 lat przed Chrystusem, była również znana w starożytnym Egipcie.

W Polsce miasto Krosno w XVI wieku otrzymało od króla przywilej użytkowania oleju ziemnego we wsi Węglówka do smarowania wozów i leczenia parchów u owiec i krów. Ropa pochodziła ze szczelin i wycieków z ziemi. Używano jej dla celów leczniczych, do spalania w kopcących kagankach i do smarowania osi wozów, nie znajdując jeszcze jej właściwego zastosowania i przeznaczenia.

Dopiero nasz rodak Ignacy Lukasiewicz, prowizor farmacji, oddestylował w r. 1853, po raz pierwszy na świecie, z ropy naftę świetlną. Stało się to dzięki przypadkowi. Oto w tym roku do apteki Mikolascha we Lwowie zgłosił się pewien handlarz z próbką ropy naftowej, pochodzącej z okolic Drohobycza, z zapytaniem, czy nie dałoby się z tego brudnego płynu robić wódki. Wnikliwy i twórczy umysł Ignacego Lukasiewicza dostrzegł inne przeznaczenie ropy. Oddestylował z niej naftę świetlną i przy pomocy blacharza Bratkowskiego skonstruował pierwszą na świecie lampę naftową. Historycznego dnia 31 lipca 1853 r. zapalono ją po raz pierwszy w szpitalu lwowskim i wykonano od razu przy jej świetle pierwszą operację chirurgiczną. To dało początek rozwojowi przemysłu naftowego. Wkrótce lampę naftową zaświecono przed apteką Mikolascha. Nowe zastosowanie wywołało znaczne zapotrzebowanie na naftę, a przez to wzrost produkcji ropy naftowej. Wydobywano ją pierwotnymi sposobami (studnie), a następnie rozpoczęto wiercenia maszynowe.

Pierwsze w Polsce maszynowe wiercenie w poszukiwaniu ropy było przeprowadzone koło Krosna przez spółkę Lukasiewicz, Go-rayski, KlobftStt i Trzecieski.

Tak więc Polska jest kolebką przemysłu naftowego.

Produkcja nafty w świecie stale wzrasta, ale mimo to nigdy nie jest jej za dużo; wręcz przeciwnie — światu grozi brak nafty.

Znane rezerwy naftowe stale wyczerpują się i są obliczane zaledwie na dalsze 10 lat. podczas gdy np. zapasy węgla oblicza się na tysiące lat Głód nafty i jej produktów je9t przyczyną intensywnych poszukiwań nowych złóż naftowych, jemu zawdzięcza swój rozwój przemysł paliw syntetycznych, polegający na upłynnieniu węgla.

Złoża naftowe znane są na całym świecie. Największą obfitość ropy i gazu ziemnego posiadają: Ameryka Południowa i Północna, Środkowy Wschód (Arabia Saudyjska, Irak, Iran) oraz Kaukaz. W Europie znajdują się one w Karpatach i na ich podgórzu — w Polsce, w Rumunii i w Czechosłowacji, u podnóża Alp w Austrii i we Włoszech, w okolicy Jeziora Błotnego na Węgrzech i w Jugosławii oraz na równinie niemieckiej w okolicy Hanoweru.

Obydwie wojny światowe uwypukliły rolę i znaczenie nafty. Dlatego też narody prześcigają się w zapewnieniu sobie możliwie najbogatszych jej rezerw. Nafcie i możliwości występowania jej na określonych obszarach przypisuje się decydującą rolę w polityce międzynarodowej.

Zapasy nafty dzieli się na znane, czyli odkryte, obliczone na podstawie stwierdzonych warunków złożowych, oraz na przypuszczalne (prawdopodobne).

Według stanu z r. 1947 znane rezerwy naftowe w świecie wynoszą 9109 milionów ton. Natomiast znane i przypuszrzalne zapasy nafty ocenia się na 67 miliardów ton.

Zapasy znane przypadają na poszczególne części świata w sposób następujący:

Cz<j4ć świata	Ton	proc.
Ameryka Północna Ameryka Południowa Europa Afryka Środkowy Wschód Daleki Wschód Inne	2    955 400 000 1 120 800 000 1 197 800 000 18 700 000 3    652 000 000 165 000 000 200 000	32 83 12,38 12,27 0,21 40.69 1,82
Razem	9 i 09 900 000	“100,00

W Polsce odkryte i eksploatowane pola naftowe znajdują się w obrębie Karpat, a zwłaszcza w rejonie Karpat środkowych.