4189282560

538 RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

nika. Tak więc w rozdziale trzecim pt. „Dominujące treści” omówiła lansowany przez czasopisma wizerunek kobiety, proponowany sposób zagospodarowania czasu wolnego oraz poruszaną na lamach problematykę młodzieżową. Autorka, jak sama podkreśla, skupiła się na wizerunku kobiety, upowszechnianych stereotypach, kodach i symbolach kulturowych oraz na młodzieży, o którą to grupę odbiorców szczególnie zabiegali i wydawcy, i reklamodawcy. Badania te zostały przeprowadzone poprzez analizę zawartości czasopism. Dąbrowska-Cendrowska skonstruowała na potrzeby badań uproszczony klucz kategoryzujący, składający się z 10 elementów: uroda, moda, psychologia, zdrowie, kulinaria, prawo-finanse - praca, rozrywka, ludzie znani, ludzie nieznani, dom i ogród. Badaniami objęła trzy, najbardziej charakterystyczne dla całości oferty wydawniczej, tytuły: kobiece - „Claudię”, „Tinę” i młodzieżowe - „Bravo”. Badania wykazały, że zarówno poradnikowa „Claudia”, jak i rozrywkowo-poradnikowa „Tina” preferują rozrywkę, poradnictwo zdrowotne i psychologiczne. Natomiast 91% zawartości magazynu „Bravo” stanowią artykuły poświęcone życiu znanych ludzi, rozrywce oraz poradnictwu z szeroko rozumianej psychologii. Wśród wniosków znalazły się m.in. następujące stwierdzenia: celem i sensem życia kobiety XXI w. jest bycie piękną, młodą i pożądaną, niezależnie od pełnionych w życiu zawodowym funkcji ma być ona dobrą gospodynią, jako kobieta nowoczesna musi być otwarta na sprawy seksu, macierzyństwo powinno być planowane z odpowiednim partnerem, współczesna kobieta powinna umieć godzić życie zawodowe z rodzinnym, kierować aktywnie swoim losem, rozwijać swoje zainteresowania, poszerzać horyzonty, a przy tym nie zapominać, że jest kobietą. W czasie wolnym natomiast powinna czytać i słuchać muzyki, aby dobrze wypaść w towarzystwie, choć nieważne jest w sumie, co się czyta, ogląda, słucha lub gdzie się bywa. Najważniejsze, by było to modne. Ponadto magazyny przekonywały, że kobieta bez wsparcia czasopism nie może być szczęśliwa i spełniona w życiu. Podobne wnioski przyniosła analiza treści proponowanych młodzieży. Wyłania się z niej obraz młodych ludzi zainteresowanych głównie dbaniem o atrakcyjność fizyczną i modny wygląd, w czasie wolnym śledzących miłosne przygody rówieśników, zamieszczane w formie komiksu w magazynie. Oprócz tego młodzież zasypywana jest śmiałymi poradami erotycznymi, nieprzystosowanymi do emocjonalnego rozwoju nastolatków, wkraczających w fazę dojrzewania. Najważniejszy propagowany cel życia to zabawa i minimum wysiłku.

Ostatni rozdział omawianej książki poświęcony został sposobom oddziaływa nia na czytelników. Autorka ze względu na ograniczoną liczbę danych i ich konfrontacji z metodologicznymi problemami procedur badawczych, przyjęła za Jerzym Mikułowskim-Pomorskim, że sposoby oddziaływania prasy wydawanej przez niemieckie koncerny można zaprezentować poprzez analizę listów kierowanych do redakcji, dyskusji prasowych, realizowanych akcji i kampanii prasowych, sprzedaży oraz czytelnictwa prasy. W podsumowaniu tego rozdziału autorka stwierdziła, że odpowiedź na pytanie, jak oferta niemieckich wydawców oddziaływała na czytelników, jest niejednoznaczna i niewyczerpująca, a jedynie statystyczna analiza danych dotyczących sprzedaży egzemplarzowej uprawnia do wnioskowania. Przeprowadzone badania pozwoliły O. Dąbrowskiej-Cendrow-skiej na konstatację, że czasopisma niemieckich wydawców przede wszystkim koncentrowały się na realizacji funkcji rozrywkowej, unikając angażowania się w problemy społeczne, a organizowane różnego typu akcje i kampanie miały na celu autopromocję i zyski. Dominacja niemieckich edytorów na rynku prasowym spowodowała, że oferowali oni czytelnikom łudząco do siebie podobne magazyny, a szeroka oferta 135 tytułów była homogeniczna, mało oryginalna, promująca amorficzność czasopism. Dążenie do uzyskania jak największych zysków spowodowało, że na rynku utrzymały się tylko te tytuły, które swoimi wynikami zadowoliły wydawcę. Stąd wniosek autorki, że rynek prasy się poszerza, ale nie jakościowo. Przybywa bowiem pism masowych ze średniej półki oraz tytułów fachowych - przede wszystkim komputerowych, samochodowych, handlowych,