4645771768

61

BIBLIOGRAFIA SLOYENSKYCH KNIH

sytuacją polityczną Słowacji, która wchodziła w skład monarchii habsburskiej. Zarejestrowano też pozycje drukowane na terenie Słowacji, ale wydane przez obcego nakładcę i rozpowszechniane poza terenem Austro-Węgierⁱ⁰.

Dużo kłopotu nasuwało zespołowi opracowującemu bibliografię ostateczne sprecyzowanie jej zasięgu wydawniczo-formalnego. Postanowiono nie rejestrować w bibliografii wydawnictw stojących na pograniczu publikacji periodycznych i nieperiodycznych (kalendarze, sprawozdania roczne banków, przedsiębiorstw i szkół, książki telefoniczne, rozkłady jazdy itp.). Termin „książka” przyjęto w jak najszerszym znaczeniu, rejestrując także publikacje powielone inną techniką niż drukarska. W zasadzie pominięto druki drobne (drobnotlaće). Nie opierano się tu jednak na sztywnych kryteriach formalnych i w wątpliwych przypadkach stosowano ocenę indywidualną. Zarejestrowano nuty, mapy i ryciny, jeśli miały charakter wydawnictwa książkowego.

Główny materiał, jaki stanowią w tej bibliografii wydawnictwa książkowe, uzupełniono w adnotacjach opisami recenzji drukowanych w czasopismach^u.

Podstawowym założeniem gromadzenia materiałów była autopsja, a głównym źródłem — zbiory Maticy Slovenskej i Biblioteki Uniwersyteckiej w Bratysławie. Jako materiał kontrolny i uzupełniający posłużyły zasoby innych bibliotek (także i • prywatnych), archiwa drukarń i muzeów^,2. Nie pominięto też źródeł bibliograficznych.

Ustalając zasady opisu¹⁸ starano się sprecyzować je w ten sposób, aby dać użytkownikowi jak najpełniejsze pojęcie o książce zarówno od strony treściowej jak i formalnej. Nie analizując szczegółowo zasad opisu, które zresztą w głównych zarysach zgadzają się z naszymi^l4, trzeba stwierdzić, że opis niezmiernie dokładnie zajmuje się cechami wydawniczo-formalnymi książki. Adnotacje sygnalizują m. in., że książkę wydano bez karty tytułowej, że tytuł umieszczony był tylko w nagłówku lub na okładce, że na okładce znajdują się ilustracje (np. poz. 1386), że książkę opatrzono objaśnieniami (np. poz. 973), indeksem czy spisem ilustracji (np. poz. 2602), wykazem książek tego samego nakładcy (np. poz. 1241) czy spisem tomików tej samej serii (np. poz. 774). Przy stosowaniu tak szczegółowych informacji dziwić może niepodawanie tytułów oryginałów w opisach przekładów i dość lakoniczny sposób informowania o treści (czy formie piśmienniczej) książki, jeśli tytuł wydawnictwa o tym nie mówi. Np. w poz. 297. Cambel Samo: Pochybenie tylko symbol klasyfikacji dziesiętnej informuje, że to utwór literacki

¹⁰    Np. poz. 1541. Gustav Pekara: Filip, stalarsky uceń. New York vyd. Gustav Pekara, tlać. F. Klimeś, Lipt. Sv. Mikulaś 1914. —• Słowackie książki w Ameryce nie podlegały ocleniu. Zdarzało się więc, że amerykańscy wydawcy drukowali w Słowacji książki dla Słowaków amerykańskich.

¹¹    Większość opisów recenzji udostępniła Państwowa Biblioteka Naukowa w Koszycach zajmująca się opracowaniem bibliografii zawartości czasopism.

¹²    Jak wynika z przedmowy, zespół odwiedził ponad 40 miejscowości kontrolując i gromadząc materiały.

¹³    Zespół opracowujący bibliografię nie mógł się oprzeć na gotowych wzorach, ponieważ Słowacja nie miała opracowanych reguł opisu bibliograficznego. Pewną pomocą mogły służyć tymczasowe zasady katalogowania (Prozatimni pravidla abecednćho seznamu. Praha 1950). W oparciu o nie, a przede wszystkim o doświadczenie zdobywane w toku pracy tworzono stopniowo instrukcję opisu. Wydane w 1959 r. Pravidla jmenneho katalogu ostatecznie precyzujące nowe zasady opisu katalogowego w Czechosłowacji wpłynęły na konieczność dokonania pewnych zmian w tej instrukcji.

¹⁴    Z ważniejszych różnic warto wspomnieć następujące: rok wydania jest podawany na końcu adresu wydawniczego, ilustracje (jeśli nie wliczone w paginację), tabele* wykresy, nuty, bibliografie załącznikowe są sygnalizowane w adnotacji.