5169916123

Małgorzata Wrzeciono

0    wielu interesujących książkach mogła być cenzura. Niektóre wydawnictwa reklamowane były kilkakrotnie, czasami jako kolejne wydanie, innym razem, jako książki nie sprzedane.

Piśmiennictwo naukowe oferowane przez księgarnie, to w głównej mierze dzieła autorów polskich. Nie brakowało również tłumaczeń, które odegrały niemałą rolę w upowszechnianiu zdobyczy nauki światowej. Publikacje tłumaczone na język polski z nauk ścisłych i takich dziedzin jak medycyna, rolnictwo i ekonomia, stanowiły niemalże 50% odnotowanej literatury naukowej. Jednakże, wraz z rozwojem badań rodzimych polska książka naukowa całkowicie zdominowała rynek księgarski. Księgarnie oferowały publikacje z różnych dziedzin wiedzy. Świadczyć to może o istniejącym zarówno wśród księgarzy, jak i ich klientów, szerokim zainteresowaniu nauką

1    wynikami jej badań. Niemalże we wszystkich księgarniach podaż publikacji naukowych charakteryzowała się podobnymi proporcjami tematycznymi.

Wnikliwy przegląd zawartości katalogów pozwala domniemywać, iż w owym czasie największą poczytnością cieszyły się wydawnictwa dotyczące historii Polski, przemawiają za tym kilkukrotne wznowienia dzieł autorów oświeceniowych i badaczy współ-czenych. Łącznie, książki dotyczące historii Polski i historii powszechnej stanowiły około 22% ogólnej liczby publikacji naukowych.

Wśród prac autorów wieków poprzednich popularnością cieszyły się dzieła Adama Naruszewicza, Marcina Bielskiego, Teodora Wagi, Juliana U. Niemcewicza. Histońa narodu polskiego A. Naruszewicza należała wówczas do prac fundamentalnych. Kolejne jej wydania odnotowane zostały w katalogach J. Lissnera, J. Cypcera, J. Czecha orazS. Orgelbranda, J. Klukowskiego, H. Natansona i H. Kallenbacha. W tych samych księgarniach można było nabyć Kronikę polską M. Bielskiego oraz Histońę królów i książąt polskich T. Wagi. Popularnością wśród czytelników, o czym świadczyły kolejne, notowane edycje (Warszawa 1819, Wrocław 1836, Kraków 1860) cieszyły się Dzieje panowania Zygmunta III J.U. Niemcewicza. Dzieło tego historyka i twórcy dramatów było sprzedawane w księgarniach S. Merzbacha, Gebethnera i Wolffa, E. Gunthera, J. Lissnera i J. Cypcera. W katalogach księgarskich można odnaleźć takie prace, jak Bernarda Wapowskiego Dzieje Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego (wydana w Wilnie w latach 1847-1848), czy Michała Stryjkowskiego Kronika polska, litewska iżmudzka [Warszawa 1846].

Wśród dzieł autorów współczesnych dominują publikacje wybitnych historyków takich, jak Jerzy S. Bandtkie, Józef Łukaszewicz, Tomasz Dziekoński, Teodor Na-rbutt. Jednakże najwięcej notowano publikacji Joachima Lelewela. Ten znamienity historyk polski zdobył sobie trwałe miejsce w nauce światowej jako prekursor i nowator w niektórych dziedzinach historii powszechnej⁶. Joachim Lelewel był autorem szeregu prac wydawanych najpierw w Polsce, a później za granicą. Jego publikacje dotyczyły w głównej mierze historii Polski. Uczony zajmował się również zagadnieniami teorii historiografii. Wynikiem tych zainteresowań była publikacja O historii i jej rozgałęzieniach (Warszawa 1826). Wydawnictwo to zostało odnotowane w katalogach kilku firm. Spośród dzieł omawiających historię Polski najczęściej wymieniane

* M. Serejslci, Historiopafia. W. Historia nauki polskiej, L 3, Wrocław 1977, &. 676.