5399620108

architektura zarządzania publicznego będąca jego rezultatem, określane są mianem multi-level governance (MLG)¹⁴ . Niektórzy autorzy mówią w tym kontekście o przejściu od koncepcji państwa administracyjnego do państwa sieciowego¹⁵ (Grosse 2009). Nowe metody zarządzania, właściwe dla wielopoziomowej, wielopodmiotowej (pluralistycznej) i opartej na konkurencji i wzajemnym uczeniu się struktury instytucjonalnej, opatrzone zostały zbiorczym terminem    new    modes    of govemance    (NMG)¹⁶

2. Wielopoziomowe zarządzanie w Polsce

W Polsce zapoczątkowana w roku 1989 transformacja ustrojowa przybrała podobny charakter. Równolegle, choć w różnym zakresie i tempie, postępowała decentralizacja państwa, jego integracja z rozmaitymi strukturami międzynarodowymi, a także zmiany legislacyjne stymulujące rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz pogłębianie współpracy między sektorem publicznym a prywatnym i pozarządowym.

W roku 1990 odbyły się pierwsze wybory do samorządów gminnych. Był to pierwszy i decydujący krok w kierunku decentralizacji systemu władzy publicznej, zrywający z centralistyczną logiką instytucji Polski Ludowej. Gminy, będące powołanymi na mocy prawa wspólnotami samorządowymi mieszkańców, stanowią podstawowy szczebel samorządu terytorialnego. W roku 1999 przeprowadzono drugi etap reformy administracyjnej, powołując do życia dwa kolejne szczeble: powiaty i województwa samorządowe, podobnie jak gminy wyposażone w kompetencje dotychczas zarezerwowane dla administracji centralnej. W rezultacie powstał trójszczeblowy system samorządu terytorialnego.

Podział kompetencji pomiędzy poszczególnymi poziomami samorządu, oraz pomiędzy samorządami a administracją centralną regulują odpowiednie ustawy. Po części wskutek stopniowego charakteru decentralizacji - w momencie utworzenia powiatów i województw samorządowych, gminy funkcjonowały już od kilku lat i idea podporządkowania ich jednostkom wyższych szczebli napotkała na zdecydowany opór - relacje pomiędzy samorządami różnych szczebli nie mają charakteru nadrzędności i podporządkowania. Ich kompetencje są funkcjonalnie odmienne, uzupełniają się wzajemnie zgodnie z konstytucyjną zasadą pomocniczości.

I tak, na gminach spoczywa odpowiedzialność za zaspokajanie codziennych potrzeb obywateli. Z kolei powiatom przypisano jedynie zadania przerastające możliwości gmin, tzn.

¹⁴    Marks, Hooghe, Contrasting...

¹⁵    T.G.Grosse, „Europeizacja administracji: nowe metody zarządzania w nowych państwach członkowskich Unii Europejskiej", w: L. Kolarska-Bobińska (red) 2009 Nowe metody zarządzania w państwach Unii Europejskiej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

¹⁶    L. Kolarska-Bobińska „Wprowadzenie. Nowe Metody zarządzania - moda czy konieczność?" w: Kolarska-Bobińska(red) Nowe metody...

17