5654709243

Więcej dokumentów na stronie: www.krawczyk.hostil.pl

Sztuka jest kolejnym źródłem wiedzy psychologicznej. Malarstwo, literatura, muzyka mają za zadanie pokazać człowieka, odkryć prawdę o nim pokazać pewne aspekty jego istnienia. Sztuka jednak jeszcze bardziej niż wiedza potoczna pozostaje niepełna. Dzieło artysty bowiem ma nie tylko prawdę pokazywać, ale również przynosić określone przeżycia estetyczne, a to nie zawsze daje się zręcznie połączyć.

Filozofia z kolei (a właściwie jej dział interesujący się przede wszystkim człowiekiem) jest najbliższa psychologii jako nauki, a jest tak z kilku względów. Po pierwsze jej celem jest poznanie prawdy, po drugie dążeniem do tego celu zajmują się ci, którzy całkowicie się temu poświęcają. Filozofowanie jest pracą filozofów, co niesie ze sobą gwarancję systematyczności, oczywiście jeśli myśliciele ci traktują swój zawód poważnie. Traktować zaś poważnie to, co się robi, to inaczej starać się jak najlepiej i jak najszerzej ujmować to, co się robi. Takie podejście prowadzi do starań o wykroczenie poza własne doświadczenie i podejmowanie wysiłków zobiektywizowania odkrytych prawidłowości. Po trzecie więc filozofia dąży do precyzyjnego określenia różnych zależności, jakie występują między człowiekiem, a jego funkcjonowaniem, środowiskiem i innymi ludźmi. Po czwarte zawodowi myśliciele nie zadowalają się jedynie przedstawieniem jednego ciągu zdań, które są logicznymi następstwami zdania przyjętego za prawdziwe, dążą oni do stworzenia systemów twierdzeń powiązanych ze sobą, które pozwolą nie tylko na głębokie rozumienie zjawiska, ale również na szerokie objaśnianie różnych zjawisk. Po piąte filozofia jest normatywna, co oznacza, że nie tylko stwierdza jak jest, ale również stwierdza jak powinno być.

Psychologia jako nauka wyrasta z trzech przedstawionych wcześniej korzeni - nie zastępuje ich, ani nie unicestwia, stanowi ich twórczą kontynuację. Ale co to znaczy, że psychologia jest nauką? Naukę można pojmować na dwa sposoby:

1. Proces dochodzenia do wiedzy naukowej. Inaczej mówiąc, chodzi tu o „rzemiosło uczonych, czyli ogół czynności wykonywanych przez uczonych jako takich" (Ajdukiewicz 1965: 173). Inaczej mówiąc naukowcem jest ten, kto swoją wiedzę zdobywa przechodząc uporządkowany proces.

2. Zbiór rezultatów badań naukowych. Jest to więc „wytwór czynności" (Ajdukiewicz 1965: 173) naukowców, czyli „system twierdzeń, do których uznania doszli uczeni w swym dążeniu do poznania rzeczywistości".

Naukowcy, w tym również psycholodzy, kierują się zasadą racjonalności, na którą składają się słaba i mocna zasada racjonalności. Słabą zasadę racjonalności określają dwa stwierdzenia:

- rezultaty badań naukowych muszą być zrozumiałe nie tylko dla tego, kto je wytworzył, ale również dla innych,