Więcej dokumentów na stronie: www.krawczyk.hostil.pl podejścia poznawczego nie jest jedynie biernym odbiorcą docierających do niego bodźców, ale jest aktywnym twórcą nadawanego im znaczenia. Gdy słyszy dźwięk śmiechu, w dużej mierze od jego woli zależy, czy zinterpretuje go jako przejaw czyjejś radości, czy też jako sygnał naruszenia własnej godności. Człowiek sam nadaje sens swoim doświadczeniom. Podstawowym przekonaniem kognitywistów jest to, że człowiek nadaje znaczenie informacjom, które do niego docierają i w ten sposób staje się twórcą (stwórcą?) świata, w którym żyje.
Podejście poznawcze poszukuje odpowiedzi na pytanie „Jak ludzie funkcjonują?", jak to się dzieje, że jedni tak, a drudzy inaczej interpretują to samo zdarzenie, jakie procesy się uruchamiają, kiedy człowiek styka się z określoną sytuacją. Kognitywiści szukają również możliwości określenia czynników decydujących o stałości określonych właściwości u ludzi. Jak to się dzieje, że jedni ludzie mają utworzone trwałe przekonania na temat swojej wartości, a u innych jest ono niestabilne?
Kognitywizm prowadzi badania nad sposobem, w jaki ludzie nadają znaczenie docierającym do nich informacjom. Ludzie ciągle dokonują konstruowania poznawczego, tzn. charakteryzowania obiektów świata zewnętrznego wg listy konstruktów osobistych (termin ten wprowadził George Kelly) czyli inaczej mówiąc -dwubiegunowych pojęć. Oceńcie swojego(ą) najlepszego(ą) kolegę/koleżankę ze szkoły średniej wg listy kilku konstruktów osobistych. Czy ta osoba jest: silna - słaba, inteligentna - nieinteligentna, wesoła - smutna, wyrozumiała - surowa, religijna -niereligijna? To są właśnie konstrukty osobiste. Nie prowadzą one jednak do podziału dychotomicznego. Stanowią one kontinua (wymiary ciągłe od jednej do drugiej cechy), na których dana cecha może przynależeć danej osobie w większym lub mniejszym stopniu. Ktoś może np. być przeciętnie silny i w ramach tego konstruktu uplasuje się w połowie skali.
Innym obszarem, który jest niezwykle ważny w podejściu poznawczym, są badania nad przekonaniami ludzi na własny temat lub, mówiąc językiem kognitywistów, nad schematami Ja. Wyróżnia się trzy podstawowe tryby oceniania siebie (Higgins 1987 za: Strelau 2004):
1. Ja realne - jest to zbiór atrybutów, który ktoś uważa za faktycznie mu przynależący (np. poziom atrakcyjności, zdolności, cechy charakteru).
2. Ja idealne - zbiór atrybutów, jakie ktoś chciałby mieć.
3. Ja powinnościowe - zbiór atrybutów, które ktoś uważa, że powinien mieć. Oprócz tych trzech trybów oceniania siebie jednostka może oceniać siebie z perspektywy innych ludzi, czyli w wypadku Ja realnego będzie to przekonanie
18